---

Το Καλαντάρι του Ιουλίου από το Très Riches Heures du Duc de Berry

Ιούλιος
Κυρ.	Δευτ.	Τρ.	Τετ.	Πεμ.	Παρ.	Σαβ.
	1	2	3	4	5	6
7	8	9	10	11	12	13
14	15	16	17	18	19	20
21	22	23	24	25	26	27
28	29	30	31
2013

Προτομή του Ιουλίου Καίσαρα, Βιέννη, Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης.

Ο Ιούλιος ή Ιούλης ή Θερνόν (ποντιακά, συναντάται και ως Χορτοθέρτς), είναι ο έβδομοςμήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και τοΓρηγοριανό Ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες. Στοαττικό ημερολόγιο ήταν ο πρώτος μήνας του έτους και ονομάζονταν Εκατομβαιών διάρκειας 30 ημερών που αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα από 23 Ιουνίου έως τις 23 Ιουλίου. Είναι ο ενδέκατος μήνας κατά το Εκκλησιαστικό ημερολόγιο που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, και ο πέμπτος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, γι' αυτό αρχικά στα Λατινικά ονομάζονταν Quintilis. Αργότερα, όμως, ο Αύγουστος Καίσαρας για να τιμήσει τον Ιούλιο Καίσαρα του έδωσε το όνομαΙούλιος.

Οι εποχιακές αλλαγές είχαν για τους αρχαίους τεράστια σημασία, ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση της γεωργίας αφού η σπορά, η συγκομιδή και οι άλλες γεωργικές ασχολίεςεξαρτιόνταν από τις αλλαγές των εποχών. Λόγω των γεωργικών αυτών ασχολιών ο Ιούλιος ονομάζεται και Αλωνάρης ή Αλωνιστής αφού στον μήνα αυτό γίνεται το αλώνισμα τωνδημητριακών. Παλαιότερα, όταν δεν υπήρχαν οι σύγχρονες μηχανές οι γεωργοί μας καθάριζαν από τα αγριόχορτα το αλώνι που βρίσκονταν σε μέρος που να το φυσούν οι περισσότεροι άνεμοι και ήταν στρωμένο με πέτρα ή συχνότερα με χώμα. Όπως γράφει σ’ ένα του ποίημα και ο Γεώργιος Δροσίνης (1859-1951): «Στ’ αλώνια καλοσάρωτα/και ξεχωρταριασμένα/θα ξαπλωθούν οι θημωνιές/ξανθόμαλλες πλεξίδες».Ο Ιούλιος στην Ελληνική λαογραφία

Το αλώνι είχε σχήμα κυκλικό και στη μέση βρίσκονταν το «στρέντζερο» ή το «στρογερό», το ξύλινο δοκάρι γύρω από το οποίο έτρεχαν τα ζώα που θα αλώνιζαν τα στάχυα. Τα βόδια, τα άλογα, τα γαϊδούρια ή τα μουλάρια που χρησιμοποιούνταν ήταν ζεμένα το ένα δίπλα στο άλλο και γυρνούσαν γύρω από το κεντρικό στύλο ποδοπατώντας έτσι τα στάχυα. Πολλές φορές χρησιμοποιούσαν και την«δοκάνα», μια ειδικά διαμορφωμένη πλατφόρμα που θρυμμάτιζε τα στάχυα. Κατόπιν με ένα δικριάνι σαν φτυάρι ξεκινούσε το λίχνισμα, η διαδικασία που ξεχώριζε τον καρπό από το άχυρο με την βοήθεια του ανέμου. Σύμφωνα, πάντως, με τα έθιμα του αλωνισμού δεν κάνει να έρθει στο αλώνι γυναίκα με ρόκα γνέθοντας γιατί «είναι ξωτικιά και διώχνει τον άνεμο και δεν μπορούν να ανεμίσουν (λιχνίσουν)». Πολλά από τα έθιμα αυτά προέρχονται μάλιστα από τα αρχαιοελληνικά Θαλύσια, προς τιμήν της Δήμητρας. Με το λίχνισμα, όμως, συνδέεται και ο προφήτης Ηλίας που διαφεντεύει τους ανέμους, γι’ αυτό άλλωστε ο Ιούλιος ονομάζεται και Αηλιάτης ή Αηλιάς.

Το Αφήλιο της Γης   Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου (γύρω στις 3 του μήνα) η Γη μας βρίσκεται στο πιο απομακρυσμένο σημείο της ετήσιας τροχιάς της, στο αφήλιο της δηλαδή, γεγονός που δεν πρέπει να ξενίζει κανέναν αφού η απόστασή μας από τον Ήλιο δεν σχετίζεται με τις θερμοκρασίες που επικρατούν πάνω στη Γη. Αυτό, όπως είναι γνωστό, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην κλίση του άξονα της Γης κι όχι από του αν βρισκόμαστε στο αφήλιο ή στοπεριήλιο της γήινης τροχιάς. Έτσι στη διάρκεια του Καλοκαιριού ο Ήλιος ευνοεί τοβόρειο ημισφαίριο, οι ακτίνες του πέφτουν πάνω μας περισσότερο κάθετα και ενώ εμείς έχουμε Καλοκαίρι, στο νότιο ημισφαίριο έχουν Χειμώνα.

Διάγραμμα των γήινων εποχών του έτους όπως φαίνονται από τον βορρά.Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου (γύρω στις 3 του μήνα) η Γη μας βρίσκεται στο πιο απομακρυσμένο σημείο της ετήσιας τροχιάς της, στο αφήλιο της δηλαδή, γεγονός που δεν πρέπει να ξενίζει κανέναν αφού η απόστασή μας από τον Ήλιο δεν σχετίζεται με τις θερμοκρασίες που επικρατούν πάνω στη Γη. Αυτό, όπως είναι γνωστό, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην κλίση του άξονα της Γης κι όχι από του αν βρισκόμαστε στο αφήλιο ή στοπεριήλιο της γήινης τροχιάς. Έτσι στη διάρκεια του Καλοκαιριού ο Ήλιος ευνοεί τοβόρειο ημισφαίριο, οι ακτίνες του πέφτουν πάνω μας περισσότερο κάθετα και ενώ εμείς έχουμε Καλοκαίρι, στο νότιο ημισφαίριο έχουν Χειμώνα.

Εορτές τον Ιούλιο

Τοιχογραφία του Προφήτη Ηλία

Ο προφήτης Ηλίας, του οποίου η μνήμη γιορτάζεται στις 20 του μήνα, είναι συνδεδεμένος και με τις βροχές και με τις κορυφές των βουνών. Σε κάθε περιοχή θα βρούμε κι από ένα ξωκλήσι του. Από την αρχαιότητα άλλωστε οι κορυφές ήταν κέντρα λατρείας και ταυτίζονταν με τον Δία που ήταν επίσης και θεός τωνμετεωρολογικών φαινομένων, εξ ου και οι ονομασίες του ως Νεφεληγερέτης, Υέτιος καιΚεραύνιος, ιδιότητες που οι νεοέλληνες, αλλά και οι Σλάβοι, αποδίδουν και στον προφήτη Ηλία. Σύμφωνα με μια παράδοση που αναφέρει ο Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης:

    «Οι βροχές και τ’ αστροπελέκια από τον προφήτη Ηλία γίνονται. Ξαπλώνει στα σύννεφα και κοιμάται, όταν είναι να καλοσυνέψει ο καιρός. Μα όταν είναι για νερό, τρέχει με τ’ αμάξι του στον ουρανό και γι’ αυτό βροντάει… Όταν βροντάει, είναι που με το πύρινο αμάξι του κυνηγάει τη Λάμια να τη σκοτώσει, για να μην καταστρέψει τα σπαρτά των ανθρώπων. Οι αστραπές που πέφτουνε τότες είναι οι πύρινες σαγίτες που ρίχνει στη Λάμια ο άγιος».    

— Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης

Κιβωτός με τα ιερά λείψανα (κρανία) των αγίων Κοσμά και Δαμιανού στο Μόναχο.

Δεν είναι, όμως, μόνο ο προφήτης Ηλίας που γιορτάζεται τον Ιούλιο. Πολλές από τις μεγάλες γιορτές του μήνα είναι αφιερωμένες στους άγιους «ιατήρες» αρχίζοντας με τους Ανάργυρους γιατρούς Κοσμά και Δαμιανό την πρώτη του μήνα. Η αφιλοκερδής δραστηριότητά τους εξόργισε τον έπαρχο ο οποίος τους ζήτησε τον 3ο αιώνα να αποκηρύξουν την πίστη τους, κι όταν αυτοί αρνήθηκαν τους βασάνισε και στο τέλος τους αποκεφάλισε.

Στη συνέχεια έρχεται η γιορτή της θεραπεύτριας Αγίας Κυριακής στις 7 Ιουλίου, ενώ στις 17 του μήνα γιορτάζεται η μνήμη της Αγίας Μαρίνας η οποία «ξε-μαραίνει», αναζωογονεί δηλαδή, τα καχεκτικά παιδιά. Στη γιορτή της στο Θησείοσυνήθιζαν να περνούν ξάγρυπνοι τη νύχτα όσοι είχαν άρρωστα παιδιά, αλλάζοντας τα ρούχα τους μπροστά στην εικόνα της. Και οι γιορτές συνεχίζονται με την οσιομάρτυρα Αγία Παρασκευή που σύμφωνα με την παράδοση θεραπεύει τα μάτια και της οποία η μνήμη εορτάζεται στις 26 του μήνα.

Μια ημέρα αργότερα γιορτάζεται κι ένας άλλος ιατρός που ασκούσε την ιατρικήως φιλανθρωπία κι ο οποίος αποκεφαλίστηκε το έτος 305. Πρόκειται για τον Άγιο Παντελεήμονα του οποίου η ιδιότητα είναι εμφανής και από την παροιμία «κουτσοί, στραβοί στον άγιο Παντελεήμονα». Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και η ανθρωπολόγος Λίντα Παπαγαλάνη:

    «Η θρησκευτική λαϊκή παράδοση κρατά ζωντανή τη θαυματουργική χαριτοδότηση των αγίων, όπως και των αρχαίων θεοτήτων. Με ευχές, τελετικά δρώμενα και προσφορές, οι πιστοί προσπαθούν, σ’ ένα συνδυασμό ευλάβειας, πίστης, φόβου και προσωπικής ωφέλειας, να διασφαλίσουν την συνεπικουρία των θείων δυνάμεων».    

— Λίντα Παπαγαλάνη

πηγη: http://el.wikipedia.org/

********************************                     **************************

μήνας Ιούλιος ή Ιούλης Ονομασίες του μήνα Ιούλη Αττικός μήνας: ΕΚΑΤΟΜΒΑΙΩΝ (17 Ιουλίου-15 Αυγούστου) Ίουλος στα ελληνικά ονομάζεται το πρώτο χνούδι που φαίνεται στα μάγουλα των αγοριών. Οι Ρωμαίοι έδωσαν αυτό το όνομα στο μήνα για να τιμήσουν τον θεοποιημένο Ιούλιο Καίσαρα (που γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 44 π.Χ.). Εκατομβαιών: Η λέξη παράγεται από την εκατόμβη που σήμαινε θυσία εκατό βοδιών. Επρόκειτο για τη μαγική πράξη πολλαπλασιασμού των βοδιών. «Θυσίαζαν ένα για ν' αποκτήσουν εκατό». Ονομάζεται Αλωνάρης. Γιορτές το μήνα Ιούλιο Υακίνθου μάρτυρος, στις 3 Ιουλίου. Κηρύκου και Ιουλίτης στις 15 Ιουλίου. Της Αγίας Μαρίνας στις 17 Ιουλίου. Στο Δεμάτι της Ηπείρου, μετά τη Θεία Λειτουργία, θυσιάζουν βόδι. Ο ιερέας «διαβάζει» το ζώο και η σφαγή γίνεται σε λάκο που τον ανοίγουν στην αυλή της εκκλησίας. Του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου. Στα ξωκλήσια του στις κορυφές των βουνών γίνονταν αλεκτροθυσίες στο Αλμαλί της Ανατολικής Θράκης, επειδή ο πετεινός εθεωρείτο «άγγελος της ημέρας και συνεπώς σύμβολο του θεού Ηλίου». Απολλωνίου μάρτυρος στις 23 Ιουλίου. Ολυμπιάδος στις 25 Ιουλίου. Της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου. Στα χωριά της Κυζίκου της Μ. Ασίας γίνονταν τελετές μαιναδισμού μετ' αλαλαγμού και ενθέου χορίας, επιβίωση του Χορού των Βακχών που βλέπουμε στο θέατρο. [Ο ενθουσιασμός των διονυσιακών τελετών παράγεται από την έν-θους (των εν+θεός). Σήμαινε κατέχομαι εν-τός μου από «θεϊκό πνεύμα» κι έτσι η ψυχή μου υποχρεωτικά εξ-ίσταται: βρίσκεται σε κατάσταση έκ-στασης όπως αυτή της Πυθίας.] Οι γυναίκες στο Βαθύ της Κυζίκου πάθαιναν την «τρέλα του Βαθιού». Πιάνονταν με τα δύο χέρια από το τέμπλο και χτυπούσαν το κεφάλι τους πάνω στις εικόνες. «Ενθουσιασμένες», σε «έκσταση», έβγαιναν από το ναό χοροπηδώντας. Τριγύριζαν στο χωριό ως μαινάδες κι αλίμονο στο σερνικό που θα συναντούσαν. Την επομένη του Αγίου Παντελεήμονος στις 27 Ιουλίου. Έθιμα το μήνα Ιούλιο Αλωνάρης "Στα όμορφα χωριά της Άμφισσας, μπαίνοντας ο Ιούλης (ο Αλωνάρης, όπως λεγόταν), ο θέρος είχε τελειώσει και τα «χρυσά στάχια» είναι στοιβαγμένα στα θυμονοστάσια κοντά στ' αλώνια. Υπήρχαν διάφορα αλώνια από γειτονιά σε γειτονιά που έπαιρναν και τ' όνομα του πλησιέστερου γείτονα. T' αλώνια αφού καθαρίζονταν καλά από τις πέτρες και τα σκουπίδια αλείφονταν με το σάρωμα (σκούπα από ρείκια) με τον παχύρευστο πολτό που κατασκευαζόταν από σβουνιά των βοδιών και η οποία επί μέρες μούλιαζε στα χάλκινα καζάνια. Αφού λοιπόν πέρναγαν όλο τ' αλώνι με τον «παχύρευστο χυλό» διόρθωναν τον ξύλινο στρίελο στο μέσον του αλωνιού και καρτερούσαν τη σειρά τους για νάρθει ο βαλμάς με τ' άλογα για το αλώνισμα. Bαλμάδες οι πιο γνωστοί ήταν ο N. Aσημακόπουλος, ο Σπύρος Πανάγος, ο Kώστας Mαργέλλος κι ο Xρ. Δρόστος (Kιτσάκης). Το αλώνισμα ήταν σωστό πανηγύρι καθώς τ' άλογα μέσα στο λιοπύρι με τους ατέλειωτους κύκλους ξεσπύριζαν τα στάχια να ξεχωρίσει ο καρπός που θα κατέληγε στ' αμπάρι για το θρέψιμο της φαμελιάς. Άντε και τα κεράσματα... άντε και λίγος αλευρίσιος χαλβάς... βοήθαγαν στ' αλώνισμα. O βαλμάς με το καμτσίκι στο χέρι «μαστίγωνε» τ' άλογα στους συνεχείς και χωρίς σταματημό κύκλους μέχρι να ξεχωρίσει ο καρπός απ' τα άχυρα, και δόσ' του με τα βκούλια να συμμαζεύουν τα σκόρπια χερόβολα. Όταν όλα τελείωναν, τότε άρχιζε το μαρτύριο του λιχνίσματος. Παρακαλούσαν να φυσήξει λίγος αέρας για να λιχνίσουν το αλωνισμένο στάρι να ξεχωρίσει από τα άχυρα. Tα ξύλινα φτυάρια ανεβοκατέβαιναν ψηλά λιχνίζοντας το γέννημα. Και οι ευχές έδιναν και έπαιρναν... άντε καλά μπερεκέτια... καλοφάγωτο... και του χρόνο τρανίτερο... Το «βλογημένο σόδεμα» κατευθυνόταν στο ξύλινο αμπάρι να θρέψει τη φαμελιά και τ' άχυρα στις αχυρώνες για τάϊσμα των ζώων. Είναι σκηνές που μοιάζουν με παραμύθια που αγγίζουν τα όρια της φαντασίας. Τότε πρωταρχικός στόχος ήταν η επιβίωση, σήμερα αυτό έχει εξασφαλιστεί. Με τα φακιόλια τα λευκά για να προστατευθούν από τον καυτερό ήλιο κρατώντας τα χερόβολα δούλευαν ασταμάτητα. Στο αλώνι ο Bαλμάς ολόγυρα γυρίζει με το καμτσίκι φόβητρο των αλόγων μη σκύψουν το κεφάλι και φάνε τον πολύτιμο καρπό. Δίπλα του κάποιος πιτσιρίκος βοηθάει μη μπλέξουν τα σχοινιά στο στρίελο με τους ατέλειωτους κύκλους. Στο τέλος θα λάβει το νόμιμο «ξάι» όπως προβλεπόταν για τον κόπο του." Έθιμο της "Μαλλιαρής"  στη Ζάκυνθο Το βράδυ της τελευταίας ημέρας του Ιουλίου πολλοί Ζακυνθινοί βουτούν στη θάλασσα για βρουν μια χορταριασμένη (μαλλιαρή) πέτρα, που σύμφωνα με την παράδοση, θα τους φέρει καλοτυχία για την υπόλοιπη χρονιά. Σήμερα ο Δήμος Ζακυνθίων τη βραδιά αυτή διοργανώνει γιορτή στο Λιμανάκι της Αγίας Τριάδας με ζωντανή μουσική, άφθονο κρασί και παραδοσιακά εδέσματα. Τα μεσάνυχτα αρχίζει η Νηστεία του Δεκαπενταύγουστου με Βαρκαρόλα και Ζακυνθινές καντάδες. Έθιμο του "Στύλου" στο Γέρα Λέσβου Στο Πέραμα Λέσβου , ο Άγιος Παντελεήμονας τιμάται με ένα τρόπο ξεχωριστό: την ημέρα της γιορτής του, στις 27 Ιουλίου, οι κάτοικοι τοποθετούν ένα όσο το δυνατόν πιο μακρύ κορμό δέντρου στην προβλήτα. Στη μια άκρη του, αυτή που βρίσκεται πάνω από τη θάλασσα, τοποθετούν την ελληνική σημαία. Ο κορμός αλείφεται με γράσο και κατόπιν, ξεκινά ένας πρωτότυπος διαγωνισμός: νικητής είναι εκείνος που θα καταφέρει να φτάσει τη σημαία περπατώντας πάνω στον κορμό. Παροιμίες για το μήνα Ιούλιο Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή. Κάτσε κότα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη. Γαμπρός αλωναριάτικος, κακό χειμώνα βγάνει. Κότα, χήνα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη. Την ημέρα τ' άη -Λιός παίρνει ο καιρός αλλιώς. Αλωνάρη με τα' αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια. Έτσι το ‘χει το λινάρι να ανθεί τον Αλωνάρη. Κάλλιο λόγια στο χωράφι , παρά ντράβαλα(φασαρίες) στ' αλώνι. Στο κακορίζικο χωριό τον Αλωνάρη βρέχει. Μικρό- μικρό τ' αλώνι μου, και να ‘ναι μοναχικό μου. Η καλή αμυγδαλιά ανθίζει το Γενάρη και βαστάει τ' αμύγδαλα όλο τον Αλωνάρη. Τ' Αλωναριού τα κάματα (δυνατή ζέστη), τ' Αυγούστου τα λιοβόρια (ζεστός δυνατός ανατολικός άνεμος). Όρνιθα το Γενάρη, κέφαλος τον Αλωνάρη. Της αγιά Μαρίνας ρώγα και του άη -Λιός σταφύλι. (δηλαδή το σταφύλι ωριμάζει αργότερα από τη σταφίδα) Ο άη- Λιας κόβει σταφύλια και η αγία Μαρίνα σύκα.  Που μοχθεί το χειμώνα χαίρεται τον Αλωνάρη.

πηγη:http://www.paidika.gr/