Άγγελέ μου, Φύλακά μου, Σκέπος κ Βοήθειά μου με το θάρρος σε φωνάζω κ Προστάτη μου σε κράζω: Φώτισέ με,Φύλαξέ με Ισχυρά Προστάτεψέ με!(πρωινή προσευχη)

Η ΑΓΑΠΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑ ΝΑ ΕΞΑΤΜΙΣΤΕΙ....



Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013


Παραδοσιακά έθιμα της Αποκριάς στην Ελλάδα


Από την Μαρία Βόλλη

Συνοδευτική φωτογραφία του άρθρού Παραδοσιακά έθιμα της Αποκριάς στην Ελλάδα
Κύρια στοιχεία της αποκριάτικης περιόδου είναι το κέφι, οι αστεϊσμοί και βέβαια οι μεταμφιέσεις. Όλα αυτά δίνουν έναν εντελώς ιδιαίτερο τόνο και κάνουν αυτές τις μέρες της χαράς και της διασκέδασης ιδιαίτερα διασκεδαστικές τόσο για τα παιδιά όσο και για τους μεγάλους, που βρίσκουν την ευκαιρία να ξαναγίνουν παιδιά! Ας δούμε μαζί κάποια περίεργα έθιμα, που αξίζουν να γνωρίσουν τα παιδιά μας.
Αναζητώντας την ιστορία του καρναβαλιού σίγουρα θα χαθούμε σε δεκάδες ανιμιστικές εκδηλώσεις, που με τη μια ή με την άλλη μορφή ήταν και εξακολουθούν να είναι παρούσες στις παραδόσεις όλων των λαών. Από τη βόρεια Ευρώπη μέχρι τη νότια Αμερική και από την Αφρική μέχρι την Ιαπωνία, παρόμοιες γιορτές μετρούσαν τις αλλαγές των εποχών μέσα από την ανάμειξη δοξασιών και πραγματικότητας, γήινων γιορτών και θρησκευτικής τελετουργίας. Όσο για τη μεταμφίεση και τη μάσκα, εκτός του ότι είναι τόσο παλιά όσο και ο άνθρωπος, είναι ένα φαινόμενο τόσο κοινό σε όλους τους πολιτισμούς και όλες τις θρησκείες, που αποτελεί συχνά μια από τις σημαντικότερες πηγές στην προσπάθεια της μελέτης τους.
Στην κυριολεξία Αποκριά σημαίνει το σταμάτημα της κρεοφαγίας, όπως και το λατινικό καρναβάλι σημαίνει το ίδιο ακριβώς, carnen levare. Οι απόκριες έχουν προχριστιανική προέλευση και αντιστοιχούν στις διονυσιακές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και στα Σατουρνάλια των Ρωμαίων, που γίνονταν προς τιμή του θεού Κρόνου (ως προστάτη της σποράς), διαρκούσαν μια εβδομάδα και άρχιζαν στις 17 Δεκεμβρίου. Ο πατέρας της ελληνικής λαογραφίας, Νικόλαος Πολίτης, γράφει, ότι τα αποκριάτικα έθιμα έχουν τις ρίζες τους στα Λουπερκάλια των αρχαίων Ρωμαίων, που άρχιζαν στις 15 Φεβρουαρίου και γιόρταζαν τη γονιμότητα της γης και των ζώων.
Οι αποκριές καθιερώθηκαν από την Εκκλησία προς τα τέλη του 6ου αιώνα, σήμερα όμως, έχουν χάσει την αρχική σημασία τους και πλέον είναι ταυτόσημες για τους περισσότερους ως περίοδος μεταμφιέσεων, γλεντιού και ελευθεριότητας πριν τη Σαρακοστή.
Στις μεγάλες πόλεις ο αποκριάτικος εορτασμός είναι λίγο πολύ τυποποιημένος, όμως, ευτυχώς, υπάρχουν ακόμη πολλά μέρη στην Ελλάδα, που ο εθιμικός πανηγυρισμός διατηρεί ακόμα μορφές, που δείχνουν τις βαθύτερες ρίζες αυτών των χαρούμενων εκδηλώσεων.
Παλαιότερα η αρχή του Τριωδίου αναγγελλόταν με πυροβολισμούς ή με ταμπούρλα και τσαμπούνες, ενώ σε πολλά μέρη ο κήρυκας φώναζε πως πλησιάζουν οι Απόκριες, για να φροντίσει ο κόσμος να προμηθευτεί το απαραίτητο κρέας. Γι’ αυτό και η πρώτη εβδομάδα των αποκριών ονομάζεται και “Προφωνή”, από τη συνήθεια να διαλαλούν την έλευσή της. Η δεύτερη εβδομάδα ονομάζεται “Κρεατινή”, επειδή προσφερόταν για κρέας και η Τρίτη “Τυρινή” ή “Μακαρονού”, γιατί κατά τη διάρκειά της οι πιστοί πρόσφεραν κόλυβα και ζυμαρικά στους νεκρούς, τις λεγόμενες μακαρίες, απ΄ όπου έλαβαν το όνομα και τα “μακαρόνια”.
Το Τριώδιο γινόταν ιδιαίτερα αισθητό από την Τσικνοπέμπτη, όπου σε πολλά μέρη έσφαζαν χοιρινά. Η σφαγή στη νότια Ελλάδα και πολλά νησιά συνοδευόταν και από τελετουργικά, δεισιδαιμονικά και μαντικά στοιχεία, που πρόσθεταν στην ημέρα κάποιο θυσιαστικό χαρακτήρα με σταυρούς στις πόρτες των σπιτιών με το αίμα του ζώου, κ.ά.
Τη Δευτέρα της Τυρινής βρίσκουμε το θρακικό δρώμενο του “Καλόγερου” (καλός γέρος), ο οποίος στην αρχέγονη λατρευτική του μορφή αντιπροσωπεύει την αγαθή θεότητα της σποράς και της πλούσιας συγκομιδής. Στο τελετουργικό, που περιλαμβάνει εικονικό όργωμα και μιμητική σπορά από τον Καλόγερο που συνοδεύεται από νταούλια και λύρες, βλέπουμε ότι υπάρχουν πολλοί συμβολισμοί. Οι αγρότες μέσα στο χαρούμενο κλίμα της Αποκριάς διαισθάνονται τις αλλαγές της Φύσης και με διάφορες πράξεις προσπαθούν να την εξευμενίσουν, για να εξασφαλίσουν καρποφορία στα χωράφια, πλούσια παραγωγή και καλή υγεία.
Την ίδια προσπάθεια για καλή υγεία και καλή συγκομιδή εκφράζει και το έθιμο με τις αποκριάτικες φωτιές, που ανάβονταν σε πλατείες και σταυροδρόμια το βράδυ της τελευταίας Κυριακής. Το έθιμο στηρίζεται στην αρχέγονη πίστη, ότι η φωτιά κρύβει μέσα της δύναμη, η οποία μεταδίδεται σε όποιον έρθει σ’ επαφή μαζί της μέσα από συγκεκριμένο τελετουργικό. Ιδιαίτερα εντυπωσιακοί είναι οι “Φανοί” της Κοζάνης, που στήνονταν στις γειτονιές ως είδος βωμού. Η προσπάθεια για την παρουσίαση του ομορφότερου Φανού έκανε τους γείτονες ιδιαίτερα εφευρετικούς. Φωτιές ανάβονταν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, έχοντας διαφορετική ονομασία, “Φανός”“Καψαλιές”“Τζαμάλες”, κ.ά.

Το οικογενειακό τραπέζι της Τυρινής

Ο μεγάλος εορτασμός της Αποκριάς κορυφωνόταν την τελευταία Κυριακή, την Κυριακή της Τυρινής (επειδή παραδοσιακά δεν επιτρεπόταν η κατανάλωση κρέατος αλλά μόνο τυριού, γάλακτος, ζυμαρικών και των παραγώγων τους) ή αλλιώς “Τρανή Αποκριά”, όπου όλοι, συγγενείς και φίλοι, μαζεύονταν στα σπίτια των πιο ηλικιωμένων της οικογένειας και γιόρταζαν με μεγάλη ευθυμία. Η συγκέντρωση ήταν σχεδόν υποχρεωτική, αφού έρχονταν ακόμη και παιδιά που ήταν μακριά. Αν και ο κανόνας ήταν τα φαγητά να τα φέρνει ο καθένας από το σπίτι του, σε πολλά μέρη, την παραδοσιακή μακαρονάδα την έφτιαχνε η γιαγιά. Πριν αρχίσει το φαγητό, οι συγγενείς ζητούσαν συγχώρεση ο ένας από τον άλλο, για να αρχίσουν τη Σαρακοστή με καθαρή συνείδηση. Το γλέντι γινόταν με επίκεντρο το τραπέζι, το οποίο δεν έπρεπε να ξεστρωθεί μέχρι την άλλη μέρα. Όλη τη νύχτα έτρωγαν, έπιναν και διασκέδαζαν τραγουδώντας αποκριάτικα τραγούδια με έντονο σεξουαλικό περιεχόμενο, όπως το γνωστό “πώς το τρίβουν το πιπέρι του διαβόλου οι καλογέροι...”
Στα περισσότερα μέρη το δείπνο της Αποκριάς τελείωνε μ΄ ένα αυγό και σχετικά αστεία. “Με αυγό κλείνω, με αυγό ανοίγω”, έλεγαν, εννοώντας ότι το πρώτο φαγητό μετά τη Σαρακοστή θα ήταν το αυγό της Λαμπρής. Το πιο διασκεδαστικό και ταυτόχρονα γνωστό έθιμο ήταν αυτό του “χάσκα” ή “χάσκαρη” ή “χάψαρου”, ένα παιχνίδι με ένα αυγό καθαρισμένο. Ο νοικοκύρης του σπιτιού κρεμούσε με μια κλωστή ένα αυγό από το ταβάνι και το γύριζε γύρω, γύρω. Όποιος το έπιανε με το στόμα χωρίς τη βοήθεια των χεριών ήταν ο νικητής.
Στην Ελλάδα συναντάμε πολλές παραλλαγές του εθίμου και αυτό εξηγείται από την αναζωογονητική δύναμη του αυγού ως φορέα ζωής. Αλλού το έδεναν σε ξύλο και τα παιδιά γονατιστά και με δεμένα χέρια προσπαθούσαν να το πιάσουν και αλλού κυλούσαν τα αυγά πάνω στο τραπέζι και εύχονταν να κυλήσει η Σαρακοστή εύκολα, όπως τα αβγά.
Σε πολλά χωριά της Μεσσηνίας μέσα σε ένα ανοιχτό δοχείο με γιαούρτι έριχναν ένα νόμισμα, που οι συναγωνιζόμενοι έπρεπε να πιάσουν με τα δόντια. Φυσικά, πασαλείβονταν με γιαούρτι, προκαλώντας τη γενική ευθυμία.
Ας δούμε, όμως, αναλυτικότερα κάποιους από πιο παραδοσιακούς αποκριάτικους πανηγυρισμούς στην Ελλάδα.

Η παράδοση της Αποκριάς στη Θράκη

Ο Θρακιώτης θεός της μέθης, ο Διόνυσος των οργίων αλλά και της τέχνης του δράματος, κάπως περιθωριακός, αφού δεν ανήκε στο δωδεκάθεο, ήταν και λίγο αιρετικός, αφού “έσερνε” μαζί του έναν καθόλου καθώς πρέπει θίασο στο τσακίρ κέφι και πολλές ανιμιστικές παραδόσεις και λατρείες παλιές όσο και η παρουσία του ανθρώπου στον πλανήτη. Η λατρεία του Διονύσου ταυτιζόταν με την ευκαρπία, τη γονιμότητα και την εξασφάλιση της υλικής ευημερίας.
Στη διάρκεια των τριών εβδομάδων της Αποκριάς οι Χριστιανοί της Θράκης διασκέδαζαν με πολλά λαϊκά δρώμενα. Στην Αδριανούπολη πραγματοποιούνταν μια εμφανώς διονυσιακή γιορτή, αυτή του “Κιοπέκ Μπέη”(άρχοντας των σκύλων), όπου έπαιζαν μόνο άντρες μεταμφιεσμένοι κωμικά. Ο Κιοπέκ Μπέης, οι ακόλουθοί του, η “γριά” με το “μωρό” της στην αγκαλιά και ο υπηρέτης της γύριζαν στους δρόμους κάνοντας φασαρία και υποχρέωναν, όσους συλλάμβαναν, σε προσφορές. Όσοι αρνούνταν, τους κατάβρεχαν με λασπόνερα ή τους μαύριζαν το πρόσωπο με φούμο. Όσοι πρόσφεραν κάτι, τους ευλογούσε ο Μπέης με ένα ομοίωμα φαλλού που κρατούσε. Το κρασί που συγκέντρωνε η πομπή από τις προσφορές, το έπιναν όλοι μαζί μέχρι να μεθύσουν εντελώς. Η τελετή συνήθως τελείωνε με σκαμπρόζικα αστεία και το κατρακύλημα του Μπέη από κάποια κατηφόρα μαζί με το χειράμαξο στο οποίο επέβαινε. Ο Μπέης, που θεωρείται κατάλοιπο αρχαίων τελετών για την καρποφορία της γης, γιορταζόταν και σε άλλες περιοχές της Θράκης με παραλλαγές στο τυπικό και τους πρωταγωνιστές. Σε κάποια μέρη συμμετείχαν στην πομπή και “Αράπηδες”, με πρόσωπα μαυρισμένα με φούμο, καπέλα με αλογοουρές και κουδούνια κρεμασμένα στη μέση.
Το έθιμο του “Καλόγερου” στο θρακικό χωριό Βιζύη γινόταν τη Δευτέρα της Τυρινής και εξελισσόταν σε υποτυπώδες δράμα, το οποίο υποτίθεται ότι διαδραματιζόταν μέσα σε ένα σιδεράδικο. Οι γυφτοσιδεράδες σφυρηλατούσαν το υνί για το ιερό όργωμα, ώσπου κάποια στιγμή εμφανιζόταν η “Βάβω”. Η Βάβω ήταν μια γριά με ένα ομοίωμα μωρού, το “εφταμηνίτικο”, μέσα σε ένα καλάθι. Το εφταμηνίτικο ξαφνικά εμφανιζόταν ως ενήλικος, γινόταν ο “Αρχικαλόγερος” και ακολουθούσε ο γάμος του με τη “Νύφη”. Το δράμα συνεχιζόταν με το φόνο του “γαμπρού” από τον κουμπάρο, φίλο και δευτεραγωνιστή. Αναπαριστανόταν ο θρήνος πάνω στο νεκρό και ακολουθούσε η ανάστασή του, για να τελέσει τους “ιερούς αρότρους” (οργώματα), που θα εξασφάλιζαν πλούσια σοδειά.

Το “Μπουρανί” του Τυρνάβου

Στον Τύρναβο της Λάρισας αναβιώνουν διονυσιακά τελετουργικά, αφού πρόκειται για μια μοναδική γιορτή στην Ελλάδα, τη γιορτή του φαλλού, που συμβολίζει την αναπαραγωγή και τη γονιμότητα. Απομεινάρι των βακχικών εορτασμών είναι το “Μπουρανί”, όπου τα πράγματα είναι λίγο άγρια για τις γυναίκες, που παλιά δεν τολμούσαν να κυκλοφορήσουν στο δρόμο, αφού η βωμολοχία και οι άσεμνες χειρονομίες είχαν τον πρώτο λόγο.
Την Καθαρά Δευτέρα οι ντόπιοι τιμούν το θεό της βλάστησης και της γονιμότητας πίνοντας, τραγουδώντας, χορεύοντας, κρατώντας ψεύτικους φαλλούς και τρώγοντας το “Μπουρανί”, το μυητικό έδεσμα! Το μπουρανί είναι μια αλάδωτη χορτόσουπα από τσουκνίδες και σπανάκι, την οποία φτιάχνουν οι άντρες στο δρόμο και την καταναλώνουν με συνοδεία άσεμνων τραγουδιών και τολμηρών χειρονομιών

Οι “Γέροι” της Σκύρου
Αν και η Αποκριά με αγροτικά δρώμενα συναντάται κυρίως στη Μακεδονία και τη Στερεά Ελλάδα, στη Σκύρο έχει μια εντελώς δική της έκφραση, προερχόμενη από τις παγανιστικές τελετές του μακρινού παρελθόντος με ενδιάμεσο σταθμό τις διονυσιακές γιορτές της γονιμότητας. Η αίσθηση ότι ο Γέρος - τράγος, άνθρωπος και ζώο συγχρόνως, προσπαθεί με το χορό να γίνει ένα με τη φύση ξορκίζοντάς την ταυτόχρονα, είναι πολύ έντονη και προκαλεί δέος.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, κάποτε στη Σκύρο ένας γέρος με τη γριά του είχαν λίγα κατσίκια. Όμως μια νύχτα του χειμώνα έπεσε στο βουνό χιόνι και άγρια παγωνιά και όλα τους τα ζώα πέθαναν. Απελπισμένος ο γέρος βοσκός ζώστηκε τα κουδούνια και τα τομάρια των πεθαμένων ζώων του και μαζί με την κουρελοντυμένη γυναίκα του (κορέλα) κατέβηκαν μέχρι τη Χώρα. Οι χτύποι των κουδουνιών έφεραν στους συγχωριανούς το μήνυμα της καταστροφής.
Ακόμα και σήμερα κάθε Κυριακή της Αποκριάς, αλλά κυρίως την Τυρινή, οι “Γέροι” φορώντας δέρματα κατσικιών και ζωσμένοι με πολλά κουδούνια (που ζυγίζουν έως και 50 κιλά), εισβάλλουν χοροπηδώντας από τα σοκάκια στους κεντρικούς δρόμους. Γύρω τους, ντυμένες με αλλοιωμένες τοπικές ενδυμασίες στριφογυρίζουν χορεύοντας οι κορέλες.
Οι περισσότεροι “Γέροι” ντύνονται από μικρά παιδιά φορώντας κάθε χρόνο και από ένα κουδούνι παραπάνω, ώστε να συνηθίζουν το βάρος. Αλλά, ας δούμε αναλυτικά το ντύσιμό τους. Καταρχήν ο Γέρος φοράει πάνω από τα εσώρουχά του το πανωβράτσι (ένα άσπρο μάλλινο παντελόνι, φαρδύ από το γόνατο και πάνω), το τυπικό παντελόνι των βοσκών του νησιού. Στη συνέχεια, φοράει τις άσπρες κάλτσες που τις στερεώνει κάτω από το γόνατο με μαύρες καλτσοδέτες. Ακολουθούν τα τροχάλια ή τροχάδια (ένα είδος σανδαλιών με πλεχτά δερμάτινα λουριά) και η μαύρη κάπα (το καπότο), την οποία φοράει ανάποδα, ώστε το τριχωτό μέρος να είναι απ’ έξω. Μέσα από την κάπα στερεώνει κουρέλια στην πλάτη, που δημιουργούν μια ψεύτικη καμπούρα. Στο τέλος, διπλώνει τις άκρες της κάπας προς τα μέσα, σφίγγει καλά τη μέση και περνά τα κουδούνια, τα οποία δένονται ένα, ένα με σχοινί σε δυο σειρές. Το δέσιμό τους γίνεται πάντα από κάποιον “τεχνίτη”, που ξέρει καλά τον τρόπο. Τα κουδούνια δεν είναι όλα ίδια, άλλα είναι μικρά, άλλα μεγάλα με διαφορετικό σχέδιο και ήχο. Η μεταμφίεση ολοκληρώνεται με τη “μουτσούνα”, τη μάσκα δηλαδή, η οποία είναι ολόκληρο το τομάρι ενός μικρού κατσικιού. Φοριέται με την τριχωτή πλευρά προς τα έξω και δένεται πίσω από το κεφάλι με τα πίσω πόδια του τομαριού να κρέμονται ελεύθερα. Όταν στερεωθεί καλά η μάσκα, η οποία έχει δυο μικρές τρύπες για μάτια, φοριέται η κουκούλα της κάπας. Στο τέλος, αφού βάλει και ένα ωραίο μαντίλι στο λαιμό, στολισμένο με τα πρώτα ανοιξιάτικα λουλούδια, ο Γέρος παίρνει τη γκλίτσα (μεγάλη ξύλινη μαγκούρα) του και είναι έτοιμος!
Ο “Φανός” της Κοζάνης
Το έθιμο του “Φανού”, κληροδότημα παλαιότερων λατρευτικών πυρών στη Μακεδονία και την Ήπειρο, παραδίδεται από γενιά σε γενιά, αλλάζει και προσαρμόζεται χωρίς να χάνει την ουσία του. Γλέντι και ξεφάντωμα γύρω από το βωμό της αποκριάτικης φωτιάς με φαγητό, κρασί, χορό, τραγούδι και αθυροστομία χωρίς όρια!
Το νυχτερινό διονυσιακό πανηγύρι αρχίζει το βράδυ της Μεγάλης Αποκριάς. Με το άναμμα του Φανού αρχίζουν τα πρώτα τραγούδια και το κέφι ανεβαίνει γρήγορα, καθώς βοηθούν το ντόπιο κρασί και τα νόστιμα κιχιά (τυροπιτάκια). Ο χορός συνεχίζεται με κύκλους, που συνεχώς πληθαίνουν γύρω από το βωμό και τα τραγούδια διαδέχονται το ένα το άλλο, συνήθως με σατιρικό περιεχόμενο που βρίθει από έντονες φαλλικές αναφορές. Το τέλος του Φανού έρχεται, όταν οι πιστοί “καταρρεύσουν” από το χορό και το κρασί!
Το “Κούσασι” των Σερρών 
Στο χωριό Εμμανουήλ Παπά των Σερρών την Καθαρά Δευτέρα γιορτάζεται το έθιμο του “Κούσασι”. Το έθιμο αρχίζει με το άναμμα μιας μεγάλης φωτιά. Στη συνέχεια όλοι οι κάτοικοι του χωριού μαζεύονται γύρω από τη φωτιά, όπου γίνεται το “ξεμάτιαγμα”. Εκείνοι που ηγούνται του τελετουργικού και που θα κάνουν το ξεμάτιασμα, λένε με φωνή δυνατή και καθαρή: “Κούσασι, κούσασι, γέρο, παπα-γέρο. Να παμ’ στη θάλασσα, να γυρίσουμε απ΄ τη θάλασσα και ο... να πάρει την ...”
Τα “Καρναβάλια” στο Σοχό Θεσσαλονίκης
Οι μεταμφιεσμένοι, που ονομάζονται “Καρναβάλια”, είναι ντυμένοι με δέρματα από μαύρους τράγους και ζωσμένοι με μεγάλα κουδούνια, ενώ ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η προσωπίδα τους, που είναι στολισμένη με πολύχρωμα σιρίτια και χάντρες και καταλήγει να είναι ένα ψηλό κάλυμμα του κεφαλιού. Κατάλοιπο και αυτό το έθιμο από αρχέγονες τελετουργίες για την καλή καρποφορία της γης ή συνήθεια, που έμεινε έπειτα από μια μάχη που έγινε στην περιοχή, όταν στρατιώτες για να σωθούν από τους Τούρκους μεταμφιέστηκαν σε τράγους;

Όλη η Ελλάδα γιορτάζει...

Η αλήθεια είναι, πως η Αποκριά δε γεννήθηκε στην πόλη. Ο αστικός καρνάβαλος με το σαρδόνιο χαμόγελο που παρελαύνει καμαρωτός, μοιάζει να σβήνει δίπλα στα βουκολικά προσωπεία των Καρνάβαλων της υπαίθρου. Εκεί, όπου από την αρχαιότητα ακόμη τελούνταν γιορτές όχι μόνο για την καλή σοδειά και την υγεία, αλλά και τελετές που θα έδιωχναν μακριά το κακό. Οι ζωόμορφες μεταμφιέσεις, τα μεγάλα κουδούνια και οι εκκωφαντικοί θόρυβοι ξόρκιζαν το κακό και έφερναν τύχη.
Με τα χρόνια, ο αποκριάτικος εορτασμός της υπαίθρου διανθίστηκε με νέα στοιχεία. Έτσι, σε πολλές περιοχές σήμερα βρίσκουμε αναπαραστάσεις γαμήλιων τελετών ή τελετές που θυμίζουν γεγονότα, που σημάδεψαν την ιστορία του τόπου, κυρίως από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας
Στη Δημητσάνα της Αρκαδίας, γνωστή για το μπαρούτι της, οι κάτοικοι την τελευταία Κυριακή φορτώνουν ένα γάιδαρο με βαρέλια μπαρούτι και τον Καρνάβαλο. ΣτηΖάκυνθο έχουμε την “κηδεία της μάσκας” με ...πτώμα τον Καρνάβαλο και “συγγενείς” που τον πενθούν. Στην Κεφαλλονιά την τιμητική τους έχουν τα Γαϊτανάκια και οι Καντρίλιες. Στα Ιωάννινα την τελευταία Κυριακή, οι γειτονιές της πόλης δίνουν το σύνθημα του εξαγνισμού, ανάβοντας φωτιές, τις περίφημες “Τζαμάλες”. Γράφοντας για τα Ιωάννινα θα ήθελα να αναφέρω, ότι σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση οι ντόπιοι έχουν το δικαίωμα του εορτασμού της αποκριάς και ιδιαίτερα της μάσκας με κατοχυρωμένο και έγγραφο προνόμιο, που πέτυχαν κατά την παράδοση της πόλης στους Τούρκους το 15ο αιώνα επί Σινά Πασά. Μέχρι τότε μόνο οι ευγενείς και οι ιππότες είχαν δικαίωμα να φορούν μάσκα.
Ας δούμε, όμως, αναλυτικότερα κάποια έθιμα που εξακολουθούν να ισχύουν, ακόμη και σήμερα.
Τα “αλευρομουντζουρώματα” του ΓαλαξιδίουΗ Καθαρά Δευτέρα στο Γαλαξίδι μόνο “καθαρή” δεν είναι, αφού από το μεσημέρι και μετά γιορτάζεται με αλληλομουντζουρώματα και αλευρώματα, με κυνηγητά και πειράγματα από ομάδες μεταμφιεσμένων με κάρβουνο, που παλιότερα φορούσαν προβιές και κουδούνια. Στην κεντρική πλατεία διεξάγεται ένας απίστευτος πόλεμος με τόνους από αλεύρι και φούμο, που εκσφενδονίζουν εκατοντάδες άτομα μεταξύ τους μέχρι το σούρουπο. Το “αλευρομουντζούρωμα” είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά έθιμα της Αποκριάς, που κρατά από τις αρχές του 1800. Σύμφωνα με την παράδοση, παρά την Τουρκοκρατία, οι κάτοικοι της περιοχής τις αποκριές δεν το έβαζαν κάτω και φορούσαν μάσκες στο πρόσωπο ή βάφονταν μαύροι με φούμο. Με την πάροδο των χρόνων οι γαλαξιδιώτες ναυτικοί έφεραν το έθιμο να ρίχνει ο ένας στον άλλο αλεύρι, προφανώς από παρόμοιες λαϊκές γιορτές της Σικελίας.
Ο “βλάχικος γάμος” της ΘήβαςΣυμβολισμοί για καλή χρονιά και καλή σοδειά υποδηλώνονται και στο γνωστό βλάχικο γάμο της Καθαράς Δευτέρας, ο οποίος ξεκινά την Τσικνοπέμπτη με τα “Προζύμια”, συνεχίζεται την Κυριακή το απόγευμα με το χορό των συμπεθέρων και το προξενιό στην κεντρική πλατεία της πόλης. Την επόμενη γίνονται τα αρραβωνιάσματα του ζευγαριού, η παράδοση των προικιών, το ξύρισμα γαμπρού και το στόλισμα της νύφης. Όλα γίνονται σύμφωνα με τις παραδόσεις και με πολύ γλέντι.
“Του Κουτρούλη ο γάμος” στη ΜεθώνηΓαμήλιες παραστάσεις την Καθαρά Δευτέρα έχουμε σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, με κυρίαρχο το σατυρικό και εύθυμο στοιχείο. Στη Μεθώνη γίνεται “του Κουτρούλη ο γάμος”, ο οποίος, όπως λέγεται, διασώζει ανάμνηση παλιού, πραγματικού γάμου, που έγινε στην πόλη πριν από αιώνες. Γαμπρός ήταν ο ιππότης Ιωάννης Κουτρούλης, ο οποίος ύστερα από πολλών χρόνων αναμονή και υπομονή παντρεύτηκε τη γυναίκα, που αγαπούσε. Ο γάμος μεταβλήθηκε σε χαρούμενο πανηγύρι και πραγματικά έμεινε παροιμιώδης.
Η “Τράντα” και “οι καλές” της ΣκοπέλουΤην τελευταία Κυριακή της Αποκριάς άντρες ντυμένοι με πρόχειρα ρούχα κρατούν στα χέρια τους ένα πλοιάριο κατασκευασμένο από καλάμια και ξύλα, την “Τράντα”. Οι τρανταραίοι (το πλήρωμα) όλοι με ένα σταυρό από λουλάκι στο μέτωπο και στα μάγουλα γυρνούν όλη την πόλη χορεύοντας και τραγουδώντας άσεμνα τραγούδια και μερικές φορές ρίχνουν και δίχτυα, στα οποία πιάνονται οι περαστικοί.
Την ίδια ημέρα τελείται και το έτερο δημοφιλές έθιμο. Άντρες και γυναίκες με καλά ρούχα (εξ ου και “οι καλές”) σταματούν στις πλατείες, τραγουδούν και χορεύουν με τη συνοδεία ντόπιων μουσικών. Σε ρυθμό συρτό παντού ακούγεται “το τραγούδι της Βλάχας”. “Άντε να πάμε βλάχα στον πέρα καφενέ να σε τρατάρω βλάχα σουμάδα κι αργιλέ / Δε θέλω τη σουμάδα ούτε τον αργιλέ μον’ θέλω ένα λουκούμι κι ένα γλυκό καφέ...”

Οι “Μπούλες” και οι “Γενίτσαροι” της Νάουσας

Αυτό που ξεχωρίζει αυτό το έθιμο από τα άλλα είναι το αυστηρό τελετουργικό του. Σε αντίθεση με την αταξία, την απρέπεια, τα σατυρικά τραγούδια και την αυτοσχέδια μεταμφίεση που επικρατεί παντού τις Απόκριες, τις “Μπούλες” τις χαρακτηρίζει η σοβαρότητα και η τυποποιημένη εθιμική ευπρέπεια σε συνδυασμό με την απαράμιλλη αισθητική των χορευτών.
Οι “Μπούλες” είναι άντρες ντυμένοι γυναικεία, ενώ οι “Γενίτσαροι” είναι ντυμένοι με φουστανέλες και φορούν μια ιδιόμορφη μάσκα. Γυρίζουν παρέες, παρέες τους δρόμους και τις πλατείες, χορεύοντας προκαθορισμένα τραγούδια με ειδικό τρόπο, που θυμίζει πολεμικό χορό. Οι περισσότεροι χοροί είναι κατεξοχήν αντρικοί, εκτός από τη Μακρυνίτσα που χορεύεται από τη Μπούλα. Όσο οι Γενίτσαροι φορούν τις μάσκες, δεν επιτρέπεται να χορέψει μαζί τους κανείς από τους θεατές. Όταν τις βγάλουν, τότε ξεκινάει ένα μεγάλο πανηγύρι που κρατάει μέχρι τις πρωινές ώρες.
Πολλοί ισχυρίζονται, ότι το έθιμο έχει τις ρίζες του σε πρωτόγονες παγανιστικές τελετές με σκοπό την ευγονία. Το σίγουρο είναι, ότι με το πέρασμα του χρόνου το έθιμο ενσωμάτωσε την τοπική ιστορία και συνδέθηκε με την Τουρκοκρατία. Όπως λέγεται, οι Αρματολοί και οι Κλέφτες με την ευκαιρία της Αποκριάς κατέβαιναν στην πόλη ντυμένοι γυναίκες και χορεύοντας έρχονταν σε συνεννόηση με τους δικούς τους για τον αγώνα της ελευθερίας. Το νταούλι και ο ζουρνάς είναι οι πρωταγωνιστές των γλεντιών που γίνονται τις δυο τελευταίες Κυριακές της Αποκριάς με μεζέδες και τσίπουρα, ενώ το ντύσιμο είναι από τα σημαντικότερα μέρη της τελετουργίας και κρατάει πάνω από δυο ώρες!
Ο Γενίτσαρος πρώτα φοράει το μπινιβρέκι (μακρύ άσπρο σώβρακο) και από πάνω μακριές κάλτσες, που στερεώνονται με τις βουδέτες (τύπος καλτσοδέτας με μαύρες φούντες). Μετά φοράει το πουκάμισο με τα φαρδιά κεντητά μανίκια, ακολουθεί η κατάλευκη φουστανέλα με τις 300 έως 400 πιέτες και μετά μπαίνει το πισλί, ένα μαύρο γιλέκο με ανοιχτά μανίκια. Πάνω από αυτό μπαίνει ένα άλλο αμάνικο γιλέκο, που έχει στο στήθος ραμμένα νομίσματα και χαϊμαλιά και στην πλάτη βαρύτιμα κοσμήματα, όπως τοκάδες, γιορντάνια και κιουστέκια. Το σελάχι φοριέται και αυτό στη μέση πάνω από ένα ριγέ μαντίλι, ενώ στο τέλος φοριέται το μαφέσι, ένα ακόμη μεταξωτό μαντίλι που πάνω του θα κρεμαστούν τα θαυμάσια λεπτοδουλεμένα αραχνοειδή κοσμήματα, οι παϊαντζήδες.
Εντυπωσιακή είναι και η στιγμή που δένεται το πρόσωπο. “Πρόσωπο” είναι η μάσκα που φοράει ο Γενίτσαρος, κέρινη από μέσα για να μένει δροσερό το πρόσωπο και γύψινη απ’ έξω. Η μάσκα, που έχει για μάτια και στόμα μικρές σχισμές, στερεώνεται πάνω στο ταράμπουλο, ένα μακρύ μεταξωτό ύφασμα.
Η μάσκα της Μπούλας, που ακολουθεί κάθε μπουλούκι Γενιτσάρων χορεύοντας σοβαρή και περήφανη, είναι βαμμένη με κατακόκκινα μάγουλα και χείλη. Στο κεφάλι φοράει εντυπωσιακά ψεύτικα λουλούδια με κορδέλες και τούλινο πέπλο. Το φόρεμά της είναι πολύχρωμο με φουρό και φοράει και λιμπαντί (βελούδινο κεντητό γιλέκο με μανίκια). Στο στήθος κρέμονται μεταξωτές τραχηλιές, ενώ η ζώνη στολίζεται με σκαλιστές πόρπες, τα κολάνια.
Την Καθαρά Δευτέρα οι Γενίτσαροι βγάζουν τη μάσκα και ξεχύνονται και πάλι στους δρόμους αποκαλυμμένοι.

Τα “Ραγκουτσάρια” της Καστοριάς και της Κοζάνης

Τα “Ραγκουτσάρια” είναι μια γνήσια ελληνική εορταστική εκδήλωση καρναβαλιού, από τις τελευταίες του δωδεκαημέρου. Το σημερινό δωδεκαήμερο συμπίπτει χρονικά με τις αρχαίες ελληνικές πανηγύρεις, που τελούνταν στα πλαίσια της διονυσιακής λατρείας. Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά αυτής της λατρείας ήταν οι μεταμφιέσεις, οι οποίες μεταφέρθηκαν και στη γιορτή του σημερινού καρναβαλιού παρά τις αντιδράσεις της Εκκλησίας. Σήμερα, κατά τη διάρκεια του εορτασμού συνηθίζεται ομάδες μεταμφιεσμένων με τα όργανά τους (εκτός από το να σατιρίζουν και να περιπαίζουν με κωμικό τρόπο τους πάντες) να ζητούν διάφορα δώρα από τα σπίτια που επισκέπτονται σε ανταπόδοση της συνεισφοράς τους στην απομάκρυνση του κακού πνεύματος από το σπίτι.
Τα “Ραγκουτσάρια” αρχίζουν από την ημέρα των Θεοφανείων και διαρκούν μέχρι την ημέρα του Ιωάννη του Προδρόμου. Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για το έθιμο γίνεται το 1747, ως έθιμο όμως του δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων. Εξαιτίας επεισοδίων οι Τούρκοι το απαγόρευσαν το 1860, αλλά εμφανίστηκε ξανά το 1890 ως αποκριάτικο πλέον έθιμο.

Πατρινό καρναβάλι

Κατεξοχήν αστικό καρναβάλι, το καρναβάλι της Πάτρας δεν έμοιαζε με τα υπόλοιπα έθιμα της ελληνικής υπαίθρου. Η ιστορία του ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν με την οικονομική άνθηση της πόλης, που τότε αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα ναυτιλιακά κέντρα της Μεσογείου. Το πρώτο καρναβάλι έγινε το 1829 σε ιδιωτική γιορτή, που διοργάνωσε ένας πατρινός μεγαλέμπορος. Τριάντα χρόνια μετά πήρε τη μορφή δημόσιας εκδήλωσης και είχε πολλές δυτικές επιδράσεις, κυρίως από πασίγνωστο καρναβάλι της Βενετίας. Από το 1939 και μετά αποτελεί το γεγονός ολόκληρης της χρονιάς για την πόλη, που μόνο στη διάρκεια των δύσκολων ημερών της Κατοχής έχασε τη λάμψη του.
Όσο για το έθιμο του Σαββάτου της Αποκριάς, τα γνωστά “Μπουρμπούλια”, αυτά ήταν η παλαιότερη εκδήλωση του πατρινού καρναβαλιού, τα οποία ξεκίνησαν ως έθιμο μάλλον το 1872, που ολοκληρώθηκε και η κατασκευή του θεάτρου Απόλλων από τον Τσίλερ. Μπουρμπούλι σημαίνει κρέας που βράζει γρήγορα, μεζές, πρόχειρο γεύμα στο πόδι. Μεταφορικά αποδίδει το κλίμα που επικρατούσε στους αντίστοιχους χορούς της Ευρώπης, αυτό της τυχαίας, στιγμιαίας γνωριμίας. Τότε όλες οι γυναίκες της πόλης έρχονταν στο θέατρο, που μετατρεπόταν σε αίθουσα χορού, φορώντας το ντόμινο (ένα μαύρο φόρεμα που κάλυπτε ολόκληρο το σώμα τους) και έχοντας κρυμμένο το πρόσωπό τους με μια μάσκα, που άφηνε ακάλυπτα μόνο τα μάτια και το στόμα. Καλυμμένες, λοιπόν, κάτω από την ανωνυμία μπορούσαν να φλερτάρουν και να χορέψουν με τους άντρες, οι οποίοι φορούσαν τα κανονικά τους ρούχα.
Πηγές: Άλκη Κυριακίδου - Νέστορος “Οι δώδεκα μήνες. Τα λαογραφικά”. Eδόσεις Μάλλιαρης - Παιδεία, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 1982 
Άλκη Κυριακίδου - Νέστορος, “Η θεωρία της Ελληνικής Λαογραφίας. Κριτική ανάλυση”. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα 1978
Γ.Α. Μέγας, “Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας”. Εκδόσεις Εστία, Αθήνα 2004, (Ελληνικαί εορταί και έθιμα της λαϊκής λατρείας, Αθήναι 1956)
Δ.Σ. Λουκάτος, “Εισαγωγή στην Ελληνική Λαογραφία”, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1977

ΠΗΓΗ:www.yeskid.g






Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2013


Περίοδος του Τριωδίου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η περίοδος του Τριωδίου είναι μια κινητή περίοδος είκοσι ημερών στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση που ξεκινά από την Κυριακή του «Τελώνου και Φαρισαίου» και διαρκεί τρεις εβδομάδες μέχρι δηλαδή την εβδομάδα της «Τυροφάγου» ή «Τυρινής». Αποτελεί ένα στάδιο «προετοιμασίας» για την νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής .
Την πρώτη εβδομάδα γίνεται «κατάλυση στα πάντα», δηλαδή τρώγεται ελεύθερα κάθε φαγητό ακόμα και την Τετάρτη και Παρασκευή. Για το λόγο αυτό ονομάζεται «ελεύθερη» ή «απολυτή».
Την δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου γίνεται «κατάλυση στα πάντα» όλες τις ημέρες εκτός της Τετάρτης και Παρασκευής όποτε απέχουμε ακόμα και από τα λαδερά φαγητά όπως και τις ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής. Την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας στην Ελλάδα υπάρχει το έθιμο της Τσικνοπέμπτης, κατά την οποία καταναλώνονται κρεατικά, δεδομένου ότι μετά από τρεις ημέρες αρχίζει ουσιαστικά η νηστεία της Σαρακοστής.
Η τρίτη και τελευταία εβδομάδα του Τριωδίου είναι αυτή της Τυροφάγου ή Τυρινής, οπότε όλες τις ημέρες γίνεται κατάλυση σε όλα ταγαλακτοκομικά προϊόντα, του αυγού, των ψαριών και φυσικά του ελαιολάδου, απαγορεύεται όμως η κρεοφαγία.
Το Τριώδιο λήγει την τρίτη Κυριακή της Αποκριάς, πριν την Καθαρά Δευτέρα, οπότε αρχίζει η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής, δηλαδή της νηστείας των σαράντα ημερών που προηγείται του χριστιανικού Πάσχα.

ΠΗΓΗ:http://el.wikipedia.org


**************************                      **********************************************
Τριώδιο
Έθιμα Αποκριών
"ο άνθρωπος έχει πολλά προσωπεία, αλλά ένα πρόσωπο"
Νίκος Καζαντζάκης

Τι είναι το Τριώδιο;

Τριώδιο είναι το βιβλίο της Εκκλησιαστικής Ακολουθίας των ύμνων που ψάλλονται από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, μέχρι και του Μ. Σαββάτου.
Με την εμφάνιση και τον βαθμιαίο καταρτισμό του σαρανταήμερου της νηστείας προ του Πάσχα, ακολούθησε και η ανάγκη της δημιουργίας σχετικής ασματικής ποίησης και της συλλογής της σε ένα βιβλίο.
Έτσι δημιουργήθηκε το εκκλησιαστικό βιβλίο Τριώδιο,
το οποίο αρχικά περιείχε τρεις ωδές.
Περιλαμβάνει ιερά ποιήματα από τον 5ο ως τον 15ο αιώνα.
Το πρώτο έντυπο του Τριωδίου εξεδόθη στην ελληνική γλώσσα το 1522 μ.Χ.


Αποκριά: ετυμολογία, διάρκεια, προέλευση

Αποκριά ετυμολογικά σημαίνει μακριά από το κρέας (εκκλησιαστικά).

Είναι η περίοδος προετοιμασίας του ανθρώπου, ψυχικής και σωματικής,
για να βιώσει το Θείο Πάθος και την ανάσταση του Σωτήρα Χριστού.

H αποκριά διαρκεί τρεις εβδομάδες και ξεκινάει 60 μέρες πριν το Πάσχα.
Ονομάζεται Τριώδιο. Η λέξη προέρχεται από το «τρεις ωδές» που σημαίνει
οι τρεις ύμνοι που συνηθίζουμε να λέγε στην εκκλησία.

Ξεκινά την πρώτη Κυριακή, που αναφέρεται στο Ευαγγέλιο του
«Τελώνη και Φαρισαίου».

Τη δεύτερη Κυριακή, που αναφέρεται στο Ευαγγέλιο του «Ασώτου Υιού».
Η τρίτη είναι της «Απόκρεω».

Η τελευταία Κυριακή της αποκριάς είναι η «Τυρινή» (τυροφάγου).

Το τέλος της αποκριάς είναι την αυγή της επόμενης μέρας:
η πρώτη μέρα της Σαρακοστής, που ονομάζεται Καθαρά ∆ευτέρα.

Η λέξη αποκριά γενικά δηλώνει ολόκληρο το χρονικό διάστημα των τριών εβδομάδων του Τριωδίου, πριν αρχίσει η περίοδος νηστείας που οδηγεί στη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα.
Όταν λέμε "ανοίγει το τριώδιο", εννοούμε ότι αρχίζουν οι αποκριές.

Η πρώτη εβδομάδα του Τριωδίου λέγεται και Προφωνή ή Προφωνέσιμη, επειδή παλιά προφωνούσαν, δηλαδή διαλαλούσαν ότι άρχιζαν οι αποκριές. Η εβδομάδα αυτή λέγεται και αμόλυτη ή απόλυτη, επειδή τότε οι ψυχές των πεθαμένων βγαίνουν στον Πάνω Κόσμο.
Η πρώτη εβδομάδα τελειώνει την Κυριακή του Ασώτου.

Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται Κρεατινή ή της Κρεοφάγου ή Ολόκριγια, επειδή έτρωγαν κρέας και δεν νηστεύουν Τετάρτη και Παρασκευή.
 Η εβδομάδα αυτή γιορτάζεται με γλέντια και φαγοπότια χωρίς κανένα θρησκευτικό περιορισμό. Η Κυριακή της εβδομάδας αυτής, η Κυριακή της Απόκρεω, ονομάστηκε έτσι γιατί ήταν η τελευταία μέρα της κρεοφαγίας (από + κρέας) όλης της περιόδου του Τριωδίου.

Η τρίτη εβδομάδα λέγεται Τυρινή ή της Τυροφάγου, επειδή έτρωγαν γαλακτοκομικά προϊόντα. Από τη Δευτέρα, μια εβδομάδα πριν την Καθαρή Δευτέρα, άρχιζε η αποχή από το κρέας και επιβαλλόταν η χρήση τυριού και γαλακτερών σαν ενδιάμεση άσκηση μεταξύ κρεοφαγίας και νηστείας.

Από την Καθαρή Δευτέρα, αμέσως μετά την Κυριακή της Τυρινής, όλοι οι κανονισμοί της νηστείας επανέρχονται σε ισχύ. Ωστόσο η ελεύθερη χρήση του κρασιού μετατρέπει αυτή τη Δευτέρα σε αποκορύφωμα της αποκριάς.

Από την προτελευταία Κυριακή, την Κυριακή της Απόκρεω, πήρε την ονομασία της ολόκληρη η περίοδος των τριών εβδομάδων (από Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι Τυροφάγου) πριν από την Καθαρή Δευτέρα, πρώτη μέρα της Σαρακοστής.
Όλη αυτή η περίοδος ονομάζεται λαϊκά και χωρίς μεγάλη συνέπεια "αποκριά" ή "αποκριές" ή "απόκριες", δηλαδή μέρες αποχής από το κρέας, σε αντίθεση με τη "Σαρακοστή", δηλαδή τις σαράντα μέρες νηστείας.


Αποκριά (λαογραφικά)

Η περίοδος αυτή συνδυάζεται με το έθιμο του «Καρνάβαλου» που είναι η θεότητα της Αποκριάς. Είναι έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας, του «μασκαρέματος».


Προέλευση αποκριάς

Η ελληνική αποκριά έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα.
Συνδέεται µε την λατρεία του Διονύσου, θεού του κρασιού και των εορτασμών.

Ετυμολογία της λέξης: καρναβάλι
Η λέξη καρναβάλι ετυμολογικά προήλθε από τις λατινικές λέξεις:
κάρνε (κρέας) και λεβάρε (αίρω, σηκώνω):
carnem levare που σημαίνει διακοπή της βρώσης κρέατος.Στα ελληνικά η λέξη αποκριά σημαίνει  αποχή από το κρέας, παύση της κρεοφαγίας.

Η ετυμολογία από το carrus navalis= αμαξίδιο ναυτικό, καρότσι ναυτικό, λόγω του ιερού πλοίου του Διόνυσου, θεωρείται αβάσιμη από τους Έλληνες λαογράφους.

Εκδοχές για την προέλευση του Καρναβαλιού:

Προέρχεται από τις παγανιστικές τελετουργίες των αρχαίων Ελλήνων και τις γιορτές προς τιμή του ∆ιονύσου, θεού του κρασιού και της ευθυμίας.
Από τα Σατουρνάλια ή τα Λουπερκάλια των Ρωμαίων.
Από την μεταφορά των Καλανδώντων Ρωμαίων από την αρχή του έτους στην αρχή της Άνοιξης.
Από τη συγχώνευση εθίμων που υφίστανται από την αρχαιότητα και έχουν σχέση με την αναγέννηση της φύσης.
Γιορτάζονταν και βιώνονταν δυναμικά από το λαό μας. Οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν σε σατύρους ή φορούσαν μάσκες και ξεχύνονταν στους δρόμους και στις γειτονιές με τολμηρές φράσεις και πράξεις.
Η παράδοση του καρναβαλιού εξαπλώθηκε και σε άλλα μέρη του κόσμου μέσω της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου.

Οι παγανιστικές πρακτικές ήταν τόσο βαθιά ριζωμένες που δεν καταργήθηκαν τελείως . Όταν εμφανίστηκε ο χριστιανισμός, αν και οι άνθρωποι σταμάτησαν να λατρεύουν τους θεούς του Ολύμπου, οι συνήθειες των Ελλήνων να μεταμφιέζονται και να γιορτάζουν στους δρόμους παρέμειναν.

Σε όλες σχεδόν τις περιοχές της πατρίδας μας γιορτάζονταν οι Αποκριές με τον ίδιο τρόπο, με μικρές διαφορές ή παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή.


ΠΗΓΗ:http://www.paidika.gr


Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου 2013




Tί είναι αγάπη ... What is love


Η γυναίκα του έχει τραυματιστεί και η κατάσταση είναι πολύ άσχημη.
Διαβάστε την συνέχεια...

Της φέρνει φαγητό και την φροντίζει στοργικά


Της φέρνει κι άλλο φαγητό, όμως σοκάρεται από το θάνατό της και προσπαθεί να την συνεφέρει



Συνειδητοποιεί ότι είναι νεκρή και κλαίει γοερά



Στέκεται πλάι της κι εξακολουθεί να κλαίει



Αποδέχεται πια ότι δεν θα ξαναγυρίσει κοντά του



Αυτές οι φωτογραφίες των δύο πουλιών τραβήχτηκαν στην Ουκρανία. Ο φωτογράφος τις πούλησε με συμβολικό αντίτιμο σε πασίγνωστη γαλλική εφημερίδα. Και όλα τα φύλλα της συγκεκριμένης εφημερίδας ξεπουλήθηκαν την ημέρα της δημοσίευσης αυτών των εικόνων.
ΠΗΓΗ:http://greekemails.blogspot.gr

***********************            ****************

Το να ερωτευτείς είναι εύκολο....

Το να μείνεις όμως ερωτευμένος, είναι πολύ 
ξεχωριστό!

Το να ερωτευτείς είναι εύκολο








































Η αγάπη άργησε 53 χρόνια!


Μία ερωτική επιστολή ''χάθηκε'' στα ράφια του ταχυδρομείου της Πενσυλβάνια για πάνω από μισό αιώνα

Ένα γράμμα που εξέφραζε την αιώνια αγάπη μίας κοπέλας σε ένα φοιτητή του πανεπιστημίου των ΗΠΑ, στην πολιτεία της Πενσυλβάνια, καθυστέρησε να παραδοθεί 53 ολόκληρα χρόνια.
Η επιστολή γράφτηκε το 1958 και περιμένει ακόμα στο ταχυδρομείο του πανεπιστημίου, τον παραλήπτη του. Οι υπάλληλοι, με ''ελαφρά'' καθυστέρηση, σκέφτηκαν να αναζητήσουν τον Clark Moore, τον αποδέκτη, ο οποίος τώρα θα είναι 70 ετών και ζει σε άλλη πολιτεία.
Η επιστολή στάλθηκε από το Pittsburgh και η σφραγίδα του ταχυδρομείου είχε ακριβή ημερομηνία 20 Φεβρουαρίου 1958. ''Κανείς εδώ δεν είχε ιδέα γιατί καθυστέρησε'' δήλωσε η Christine Kindl, εκπρόσωπος της σχολής.
Περιελάμβανε μία διεύθυνση επιστροφής, αλλά οι υπόλοιπες πληροφορίες ήταν ελάχιστες σχετικά με τα στοιχεία του αποστολέα. Το μόνο που ανέφερε ήταν '' Με αγάπη για πάντα, Vonnie''.
''Ήταν σύνηθες φαινόμενο για την εποχή, να γράφουν τα κορίτσια γράμματα στα αγόρια τους, τα οποία ήταν μακριά στο κολέγιο'' αναφέρει η Kindl.
Το συγκεκριμένο γράμμα τελειώνει με τη φράση ''Ακόμα μου λείπεις και θα σε αγαπώ για πάντα. Περιμένω απάντησή σου σύντομα''.
Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως θα ήθελε η αποστολέας, αφού το γράμμα δεν παραδόθηκε ποτέ στον αγαπημένο της. Τώρα το πανεπιστήμιο ελπίζει να φέρει σε πέρας, αυτό που άφησε ανολοκλήρωτο για 53 χρόνια και αναζητά τα πιθανά ίχνη του Moore.

ΠΗΓΗ:http://www.piperies.gr/

Ουκρανία: Το τούνελ της αγάπης

Ουκρανία: Το τούνελ της αγάπης
Το «Τούνελ της Αγάπης» βρίσκεται στην Ουκρανία, κοντά στην κωμόπολη Kleven. Είναι ένα τμήμα ενός σιδηροδρομικού σταθμού και έχει μετατραπεί σε ένα από τα πιο ρομαντικά σημεία της γης


Καθώς τα δέντρα μεγάλωσαν ελεύθερα γύρω από τις ράγες, το τρένο που περνούσε ήταν το μόνο που συνέβαλε στη διαμόρφωσή τους. Τελικά, περνώντας τρεις φορές την ημέρα και προς τις δύο κατευθύνσεις, διαμορφώθηκε αυτό το κλειστό τούνελ που βλέπετε και αυτοί οι υπέροχοι σχηματισμοί.
Σήμερα, είναι ιδιαίτερα δημοφιλές ανάμεσα στους ερωτευμένους και πιστεύεται πως «αν δύο ανθρωποι αγαπιούνται ειλικρινά και περάσουν το τούνελ, κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου, οι ευχές τους θα γίνουν πραγματικότητα».
Η αλήθεια είναι ότι τόσο ρομαντισμό μερικές φορές δεν τον αντέχουμε, αλλά, σε κάθε περίπτωση, είναι κάτι πολύ όμορφο από αυτά που έχουμε ανάγκη σ’ αυτές τις περίεργες εποχές, δε νομίζετε; Αφήστε που η αγάπη είναι από τα λίγα πράγματα που μας έχουν απομείνει...



Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου 2013

ΑΥΤΟΣ Ο ΑΓΙΟΣ ΒΑΛΕΝΤΙΝΟΣ....!!!!


Ο Άγιος Βαλεντίνος είναι ο άγιος του Έρωτα. Ο Αγιος Βαλεντίνος είναι ένα υπαρκτό ιστορικό πρόσωπο και κάθε χρόνο στις 14 Φεβρουαρίου, η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου δίνει την ευκαιρία σε όλους εμάς τους κοινούς θνητούς να γιορτάσουμε τον έρωτα μας και την σχέση μας με το έτερον ήμισυ.

Ο Άγιος Βαλεντίνος

Κάθε χρόνο όταν μπαίνει ο Φλεβάρης, ο Αγιος Βαλεντίνος έρχεται στο μυαλό όλων μας, είτε είμαστε ερωτευμένοι είτε όχι. Οπως όλοι ξέρουμε πια, στις 14 Φεβρουαρίου γιορτάζει ο Αγιος Βαλεντίνος και η μέρα αυτή έχει καθιερωθεί σαν τη μέρα των ερωτευμένων σε όλον τον δυτικό κόσμο, ακόμα και σε όσες Ανατολικές χώρες έχουν κάνει την υπέρβαση υιοθετώντας Δυτικά πρότυπα.
αγιος βαλεντινος
Ο Αγιος Βαλεντίνος ήταν ένας χριστιανός ιερέας που έζησε το 270μΧ, επί Κλαύδιου. Ο Αγιος Βαλεντίνος λοιπόν, θέλοντας να διαδώσει τη χριστιανική πίστη τελούσε γάμους ανάμεσα σε ζευγάρια, προσπαθώντας να δημιουργήσει πυρήνες ανάπτυξης του χριστιανισμού, και φυσικά οικογένειες.
Ο Βαλεντίνος αν και προειδοποιήθηκε για τις αντιπαγανιστικές του διαθέσεις, δεν υποχώρησε και συνέχισε να παντρεύει τους πιστούς, μέχρι που βασανίστηκε και θανατώθηκε.
Η Καθολική Εκκλησία αναγνώρισε πολλούς αιώνες αργότερα τον Βαλεντίνο ως άγιο και όρισε την ημερομηνία λατρείας του στις 14 Φεβρουαρίου. Φυσικά η επιλογή της ημέρας δεν ήταν τυχαία γιατί την ίδια ημέρα (και μάλιστα για 2 ημέρες στις 14 και 15 Φεβρουαρίου) γιορταζόταν μια παγανιστική γιορτή έρωτα και γονιμότητας. Οι Καθολικοί ταύτισαν τον Αγιο Βαλεντίνο με τον έρωτα και το καλό τους μάρκετινγκ τον καθιέρωσε σαν τον Άγιο του Έρωτα.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία φυσικά δεν αναγνώρισε τον άγιο αυτό και κράτησε σκληρή στάση απέναντι στη μόδα που πήγε να καθιερωθεί. Ωστόσο μετά από πολλά χρόνια και όταν πια ο Άγιος Βαλεντίνος έγινε το απόλυτο must του Φλεβάρη, αποφάσισε να δημιουργήσει τον δικό της άγιο.
Υπάρχει επομένως ο Άγιος Έρωτας, αλλά και Άγιοι προστάτες του Έρωτα, όπως ο Άγιος Υάκινθος στις 3 Ιουλίου και οι Άγιοι Ακύλας και Πρισκίλλα  στις 13 Φεβρουαρίου, οι οποίοι όμως δεν κατάφεραν να καθιερωθούν στην συνείδηση του κόσμου.
Έτσι λοιπόν εκτός από τους ερωτευμένους, στις 14 Φεβρουαρίου έχουν την τιμητική τους τα ανθοπωλεία, τα ζαχαροπλαστεία, οι μάγοι της γεύσης και λιχουδιάς, και φυσικά όσοι δίνουν τη δυνατότητα στους ανθρώπους να εκφράσουν τον έρωτα τους με έναν τρυφερό, χαριτωμένο και αγαπησιάρικο τρόπο.

Άγιος Βαλεντίνος και Έρωτας

γιορτη ερωταΗ αλήθεια είναι ότι ο Άγιος Βαλεντίνος έχει επικριθεί πολύ και ότι πολλοί θεωρούν ότι η γιορτή του έρωτα έχει εμπορευματοποιηθεί πολύ.
Ισως να είναι έτσι… αλλά καταρχήν ποια γιορτή δεν έχει εμπορευματοποιηθεί, και κατά δεύτερον γιατί να μην έχουμε και εμείς οι απανταχού ερωτευμένοι την ευκαιρία να γιορτάσουμε κάτι που έτσι κι αλλιώς είναι ξεχωριστό στη ζωή μας;
Ένα όμορφο μπουκέτο λουλούδια, ένα ρομαντικό δείπνο, ένα υπέροχο βράδυ με ένα ποτήρι κόκκινο κρασί και απαλή μουσική, μια νύχτα για δυο… ναι δε χρειάζεται να υπάρχει ο Άγιος για να εορταστούν όλα αυτά και για να συμβούν, αλλά η αλήθεια είναι ότι λίγη επιπλέον «σπίθα» δεν έβλαψε ποτέ καμιά σχέση και κανέναν ερωτευμένο.
Η μέρα του Αγίου Βαλεντίνου, η μέρα των ερωτευμένων, είναι μια ξεχωριστή γιορτή. Ίσως για κάποιους να είναι μια μελαγχολική μέρα γιατί μπορεί να μην έχουν σχέση, ή ο έρωτας τους να είναι μακριά, ή να έχουν χωρίσει μόλις, αλλά η προσδοκία της ημέρας και του έρωτα είναι μεγαλύτερη και σημαντικότερη εν τέλει από οτιδήποτε άλλο. Γιατί όσο και να το αρνούμαστε, και όσο και να μη θέλουμε να το σκεφτόμαστε μερικές φορές, ο έρωτας είναι αυτός που γεμίζει τη ζωή μας και της δίνει νόημα.
Ερωτευμένοι ή όχι, ας μας ενώσει ο Αγιος Βαλεντίνος κάθε 14 Φεβρουαρίου για να γιορτάσουμε αυτό που μας κάνει να αισθανόμαστε ξεχωριστοί..τον έρωτα μας μαζί με τον άνθρωπο που έχουμε επιλέξει…


******************************                                 *******************************
Γιατί ο Άγιος Βαλεντίνος συνδέεται με τον Έρωτα;


Με το που μπήκε ο Φεβρουάριος αρχίσαμε να κοιτάμε τι μέρα «πέφτει» ο Άγιος Βαλεντίνος. Ο Άγιος του Έρωτα! Ποιος είναι όμως ο Βαλεντίνος και πώς τον συνδέσαμε με τον έρωτα και τα… σοκολατάκια;

Πρόκειται για υπαρκτό πρόσωπο. Ήταν ένας χριστιανός ιερέας που έζησε το 270μΧ, επί Κλαύδιου και είχε βάλει σκοπό να δημιουργήσει οικογένειες. Για αυτόν τον λόγο τελούσε γάμους! Γάμος ίσον αγάπη ίσον έρωτα! Έτσι το όνομα του συνδέθηκε με τον Έρωτα.

Παρά τις αντιδράσεις της χριστιανικής εκκλησίας, η καθολική εκκλησία τον αναγνώρισε –πολλούς αιώνες μετά τον θάνατο του- και η ημερομηνία λατρείας καθιερώθηκε η 14η Φεβρουαρίου. Η επιλογή της ημερομηνίας δεν είναι τυχαία, αφού «πέφτει» το ίδιο διήμερο με μια παγανιστική εορτή για τον έρωτα και την γονιμότητα.

Στην Ελλάδα ο εορτασμός του Αγίου Βαλεντίνου άρχισε να γίνεται… μόδα στην δεκαετία του ’80 και συνδυάστηκε με την κατανάλωση γλυκών (κυρίως σοκολάτας) και λουλουδιών.

Ο επιχειρηματικός κόσμος από όλους τους τομείς βάζει τα δυνατά του τέτοιες μέρες να δημιουργήσει «ποθητά» και πρωτότυπα δώρα.

Άγιος Υάκινθος: Ο Έλληνας Άγιος του Έρωτα

Παρόλο που οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι υπάρχει και Έλληνας Άγιος του Έρωτα, ο Άγιος Υάκυνθος,λίγοι τον γιορτάζουν. Ίσως επειδή η ημερομηνία λατρείας του είναι στις 3 Ιουλίου και ο ρομαντισμός πάει περισσότερο με τον χειμώνα. Ποιος ξέρει...

Πάντως η Άγιος Υάκινθος είναι επίσημα ο Έλληνας Άγιος της Αγάπης και του Έρωτα. Είναι ο προστάτης των ζευγαριών, της σχέσης του άνδρα και της γυναίκας, ο Άγιος των αισθημάτων, της ανάμνησης και της προσδοκίας.

Γιορτάζεται κυρίως στην Κρήτη και σύμφωνα με την παράδοση οι πιστοί, που επισκέπτονται την εκκλησία του Αγίου Υακίνθου δεν ανάβουν ποτέ μόνο ένα κεράκι. Πάντα δύο: Ένα για την ανάμνηση και ένα για την προσδοκία!

Άγιος Έρωτας

Εν τω μεταξύ, υπάρχει και Άγιος Έρωτας στο ελληνικό εορτολόγιο. Ημερομηνία λατρείας του έχει ορισθεί η 25η Ιουνίου, όμως παρά το όνομα ουδεμία σχέση έχει με την Αγάπη και τον Έρωτα!

Πρόκειται για υπαρκτό πρόσωπο που είχε πάρει το όνομα του από τον θεό του Έρωτα. Ήταν στρατιώτης του αυτοκράτορα Διοκλητιανού και μετά την μεγάλη νίκη κατά των Σκυθών, του ζητήθηκε να πάρει μέρος σε μια παγανιστική τελετή, για τον εορτασμό της νίκης.

 Ο ίδιος αρνήθηκε και πέρασε από βασανιστήρια και κακουχίες μέχρι που υπέκυψε. Παρόλο που το όνομα του είναι αρχαιοελληνικό η εκκλησία μας αποφάσισε να τον τιμήσει.

Σε όποιον Άγιο πιστεύετε πάντως καλό είναι τον Έρωτα να τον γιορτάζετε όσο πιο συχνά μπορείτε!


***********************************                        *******************************************************

Ημέρα των Ερωτευμένων (Αγίου Βαλεντίνου)


Ημέρα των Ερωτευμένων (Αγίου Βαλεντίνου)
Η ταύτιση του εορτασμού της μνήμης του Αγίου Βαλεντίνου με την Ημέρα των Ερωτευμένων ξεκίνησε από την Αγγλία του ύστερου Μεσαίωνα, έχοντας παγανιστικές και χριστιανικές αναφορές.
Στα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, από τις 13 έως τις 15 Φεβρουαρίου, γιόρταζαν τα Λουπερκάλια προς τιμή του θεού Φαύνου (του Πάνα των Ελλήνων). Οι Ρωμαίοι θυσίαζαν κατσίκια και σκυλιά, ενώ νεαρά αγόρια χτυπούσαν με λωρίδες από δέρμα κατσίκας τις νεαρές κοπέλες για να τους μεταδώσουν τη γονιμότητα. Μία ανάλογη γιορτή υπήρχε και στην Αρχαία Αθήνα τον μήνα Γαμηλιώνα (αντιστοιχούσε στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου και το πρώτο του Φεβρουαρίου), τα Θεογάμια, προς τιμή του Δία και της Ήρας.
Η γιορτή καταργήθηκε από την Εκκλησία τον 5ο αιώνα μ.Χ., ως ειδωλολατρική. Στη θέση της (14 Φεβρουαρίου) μπήκε ο εορτασμός της μνήμης του Αγίου Βαλεντίνου, μάρτυρα της χριστιανικής πίστης από τη Ρώμη, με απόφαση του Πάπα Γελάσιου. Ο Βαλεντίνος, σύμφωνα με τον θρύλο, υπήρξε ιερωμένος του 3ου αιώνα, ο οποίος σε πείσμα των αυτοκρατορικών διαταγών δεχόταν να παντρέψει νεαρούς στην ηλικία ερωτευμένους, γλιτώνοντας με αυτό τον τρόπο τους άρρενες από τη στρατιωτική θητεία. Με άλλα λόγια, επρόκειτο για πραγματικό προστάτη των ερωτευμένων και των αντιρρησιών συνείδησης, θα λέγαμε σήμερα! Ένας άλλος θρύλος λέει ότι όσο καιρό ο Βαλεντίνος ήταν μέσα στη φυλακή, αρνούμενος να αποκηρύξει την πίστη του, ερωτεύτηκε την τυφλή κόρη του δεσμοφύλακά του, στην οποία μάλιστα έστειλε κι ένα γράμμα με την υπογραφή: Με αγάπη από τον Βαλεντίνο σου.
Τη νοηματοδότηση που έχει σήμερα η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου την απέκτησε στα χρόνια του ύστερου Μεσαίωνα, γύρω στον 14ο αιώνα. Την πρώτη γραπτή αναφορά την έχουμε το 1382 στο ποίημα Το Κοινοβούλιο των Πτηνών (Parlement of Foules) του πατέρα της αγγλικής λογοτεχνίας Τζέφρι Τσόσερ. Το ποίημα των 699 στίχων είναι ένα ενύπνιο εμπνευσμένο από την παράδοση, κατά την οποία κάθε χρόνο την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου τα πουλιά συγκεντρώνονται μπροστά στη θεά της φύσης για να διαλέξουν ερωτικούς συντρόφους («...for this was Saint Valentine's Day, when every bird cometh there to choose his mate...»).

Ο Άγιος Βαλεντίνος
Στις αρχές του 17ου αιώνα η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου ως Γιορτή των Ερωτευμένων θα πρέπει να ήταν αρκετά γνωστή στην Αγγλία, αν λάβουμε υπόψη μας τη σχετική αναφορά στον Άμλετ του Σέξπιρ (Τραγούδι της Οφέλιας από την 4η πράξη, Μετάφραση Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, 1916):
Καλό πρωί! Είναι σύσκοτο. Τον Άγιο Βαλεντίνο
γιορτάζω κι ήρθα κόρη εδώ
στο παραθύρι σου να ιδώ
ταίρι με σε αν θα γίνω.
Σηκώθη ο νιος και ντύνεται κι ευτύς την πόρτα ανοίγει
και μπαίνει μέσα η κορασιά,
που κορασιά δε θά 'ναι πλιά,
όταν απόκει φύγει.
Το 1840 ήταν κοινός τόπος η ανταλλαγή, μεταξύ των ερωτευμένων, μικρών χειρόγραφων σημειωμάτων με ευχές (valentines). Το ίδιο χρονικό διάστημα η γιορτή διαδόθηκε και στην Αμερική, όπου η ανταλλαγή ευχετήριων καρτών βοηθήθηκε από τη βιομηχανοποίηση και τα φθηνά ταχυδρομικά τέλη. Με την πάροδο του χρόνου το επιχειρηματικό δαιμόνιο και η πολιτιστική επιβολή των αγγλοσαξόνων έδωσαν στη γιορτή τον οικουμενικό χαρακτήρα που γνωρίζουμε σήμερα.
Τα τελευταία χρόνια η εμπορευματοποίηση της γιορτής έχει φθάσει στο κατακόρυφο. Μετά τις κάρτες, τις ηλεκτρονικές κάρτες μέσω Ίντερνετ (e-cards), τα λουλούδια και τα σοκολατάκια, σειρά έχει η βιομηχανία των κοσμημάτων να οικειοποιηθεί την ημέρα των ερωτευμένων. Ο τζίρος του Αγίου Βαλεντίνου μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες ξεπέρασε το 2010 τα 15 δισεκατομμύρια δολάρια, το ισόποσο του ΑΕΠ της Μποτσουάνα.
Η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου προκαλεί αντιδράσεις στον μη Χριστιανικό κόσμο. Στην Ινδία οι φανατικοί ινδουιστές και μουσουλμάνοι αντιτίθεται στη γιορτή. Τη θεωρούν πολιτιστικό μίασμα και προϊόν της παγκοσμιοποίησης. Στο Πακιστάν, το τοπικό ισλαμικό κόμμα ζητά την κατάργησή της, καθώς, όπως υποστηρίζει, αντιβαίνει τον Ισλαμικό Πολιτισμό. Την ίδια άποψη έχουν και οι συντηρητικοί κύκλοι του θεοκρατικού Ιράν.

Η ελληνική εκδοχή της Γιορτής των Ερωτευμένων


Ο Άγιος Υάκινθος
Ο Άγιος Βαλεντίνος δεν μνημονεύεται πουθενά στο ορθόδοξο εορτολόγιο και, όπως ήταν φυσικό, η ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν τον παραδέχτηκε. «Ο άγιος αυτός είναι για μας ανύπαρκτος. Είναι μια μυθοπλασία δυτικής προέλευσης», δηλώνουν άνθρωποι της Εκκλησίας. Με τη σειρά της και η Καθολική Εκκλησία στην αναθεώρηση του γενικού εορτολογίου της το 1969 υποβίβασε την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου σε τοπική εορτή, επειδή δεν γνώριζε σχεδόν τίποτα για τον βίο του, παρά μόνο ότι ετάφη στη Βία Φλαμίνια της Ρώμης στις 14 Φεβρουαρίου.
Όταν, όμως, ο ξενόφερτος άγιος άρχισε να μπαίνει για τα καλά και στη ζωή των Ελλήνων και η ημέρα αυτή να καθιερώνεται και στη χώρα μας ως η ημέρα των ερωτευμένων στα τέλη της δεκαετίας του ‘70 με πρωτοβουλία των ανθοπωλών, εκπρόσωποι της Εκκλησίας πρότειναν οι Έλληνες ερωτευμένοι να τιμούν και να γιορτάζουν αγίους που υπάρχουν στο ορθόδοξο εορτολόγιο.
Το 1994, ο τότε εκπρόσωπος Τύπου της Ιεράς Συνόδου, Γιάννης Χατζηφώτης, πρότεινε να καθιερωθεί ως ημέρα των ερωτευμένων η γιορτή του Αγίου Υακίνθου, που τιμάται στις 3 Ιουλίου. Ο Υάκινθος καταγόταν από την Καισάρεια της Καπαδοκίας και υπηρετούσε ως κουβικουλάριος (θαλαμηπόλος) του ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού. Άνθρωπος εμπιστοσύνης του αυτοκράτορα, ο Υάκινθος προσηλυτίσθηκε στον Χριστιανισμό, προκαλώντας την οργή του Τραϊανού, που όταν το έμαθε διέταξε να τον φυλακίσουν χωρίς να του δίνουν καθόλου φαγητό, εκτός κι αν ήθελε να φάει ειδωλόθυτα. Σαράντα μέρες πέρασε έτσι ο Υάκινθος, χωρίς να αγγίξει τα ειδωλόθυτα. Την 41η, όμως, παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο, σε ηλικία 20 ετών.
Στην καθιέρωση της 3ης Ιουλίου ως ημέρα του έρωτα και της ποίησης πρωτοστάτησε ο γνωστός τραγουδοποιός από τα Ανώγεια της Κρήτης, Λουδοβίκος των Ανωγείων, που μαζί με ανθρώπους του πνεύματος και των γραμμάτων προχώρησαν στην ανέγερση ενός ναού σε μια πανέμορφη τοποθεσία, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων στον Ψηλορείτη. Μπροστά από το εκκλησάκι αυτό, που είναι το μοναδικό στην Ελλάδα αφιερωμένο στον Άγιο, κάθε καλοκαίρι πραγματοποιούνται εκδηλώσεις με την επωνυμία Υακίνθεια.
Το 2000 ο μακαριστός Aρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, στην προσπάθειά του να φέρει πιο κοντά τη νεολαία στην Εκκλησία, πρότεινε να εορτάζεται η γιορτή των ερωτευμένων στις 13 Φεβρουαρίου, ημέρα που η Ορθοδοξία τιμά τη μνήμη των Αποστόλων Ακύλα και Πρίσκιλλας, ενός ενάρετου ζευγαριού Ιουδαίων σκηνοποιών, που ζούσε στην Κόρινθο και ασπάστηκε τον Χριστιανισμό.
Υπάρχει και μια τρίτη πρόταση, μάλλον από αρχαιόπληκτους, να εορτάζονται ως προστάτες των ερωτευμένων στις 14 Φεβρουαρίου ο πολυμήχανος Οδυσσέας και η πιστή του Πηνελόπη. 

ΠΗΓΗ:http://www.sansimera.gr

**************************************                 ******************************************

Ο Ορθόδοξος Άγιος Βαλεντίνος

13ΦΕΒ

 

άγιος Βαλεντίνος ορθοδοξία
Τα αρχαία μαρτυρολόγια της Εκκλησίας της Ρώμης σημειώνουν τη 14η Φεβρουαρίου ως ημέρα μνήμης του «μάρτυρος Βαλεντίνου, πρεσβυτέρου Ρώμης» (Valentinus = σθεναρός στα λατινικά). Δυστυχώς τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε για τον άγιο είναι ελλιπή.
Το μαρτύριο του αγίου στη Ρώμη
Ο άγιος Βαλεντίνος έζησε στη Ρώμη τον 3ο αιώνα και ήταν ιερέας ο οποίος βοηθούσε τους μάρτυρες κατά τη διάρκεια των διωγμών από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο Β’ το Γότθο. Η μεγάλη αρετή και η κατηχητική δράση του αγίου είχαν γίνει γνωστές• έτσι συνελήφθηκε και παρουσιάστηκε ενώπιον του αυτοκρατορικού δικαστηρίου… «Γιατί, Βαλεντίνε, θέλεις να είσαι ο φίλος των εχθρών μας και απορρίπτεις τη φιλία μας;» ρώτησε ο αυτοκράτορας, τότε ο άγιος απάντησε, «Άρχοντα μου, αν ήξερες το δώρο του Θεού, θα ήσουν ευτυχής και μαζί σου η αυτοκρατορία σου, θα απορρίπτατε τη λατρεία των ειδώλων και θα λατρεύατε τον αληθινό Θεό και τον Υιό του Ιησού Χριστό». Ένας από τους παρόντες δικαστές διέκοψε τον άγιο ρωτώντας τον τι πιστεύει για το Δία και τον Ερμή, τότε ο άγιος Βαλεντίνος θαρραλέα απάντησε «Είναι άθλιοι, και πέρασαν τη ζωή τους μέσα στη διαφθορά και το έγκλημα!» Ο δικαστής, εξαγριωμένος, φώναξε, «βλασφήμησε ενάντια στους Θεούς και ενάντια στην αυτοκρατορία!» Ο αυτοκράτορας εν τούτοις συνέχισε τις ερωτήσεις του με περιέργεια, ικανοποιημένος μιας και βρήκε την ευκαιρία να μάθει ποια ήταν επιτέλους η πίστη των Χριστιανών. Ο Βαλεντίνος βρήκε λοιπόν το θάρρος να τον προτρέψει να μετανοήσει για το αίμα των Χριστιανών που είχε χύσει. «Πίστεψε στον Ιησού Χριστό, βαφτίσου και θα σωθείς, και ήδη από αυτή τη στιγμή θα διασφαλίσεις τη δόξα της αυτοκρατορίας σου και το θρίαμβο των όπλων σου» Ο Κλαύδιος άρχισε να πείθεται, και να λέει σε εκείνους που ήταν παρόντες: «ακούστε τι όμορφη διδασκαλία που μας κηρύττει αυτός ο άνθρωπος». Αλλά ο έπαρχος της Ρώμης, δυσαρεστημένος, άρχισε να φωνάζει «Δείτε πώς αυτός ο Χριστιανός παραπλανεί τον Πρίγκιπά μας». Τότε ο Κλαύδιος, παρέπεμψε τον άγιο σε άλλο δικαστή. Αυτός ονομάζονταν Αστέριος, είχε ένα μικρό κορίτσι που ήταν τυφλό δύο χρόνια. Ακούγοντας για τον Ιησού Χριστό, πως είναι το Φως του κόσμου, ρώτησε το Βαλεντίνο εάν θα μπορούσε να δώσει εκείνο το φως στο παιδί του. Ο άγιος Βαλεντίνος λοιπόν, έβαλε το χέρι του στα μάτια της και προσευχήθηκε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, αληθινό Φως, φώτισε αυτό το τυφλό παιδί» Ω θαύμα μέγα! Το παιδί είδε! Έτσι ο δικαστής με όλη την οικογένειά του ομολόγησε Χριστό. Νήστεψαν για τρεις ημέρες, κατέστρεψαν τα είδωλα που είχαν στο σπίτι τους και τέλος έλαβαν το άγιο βάπτισμα. Μόλις ο αυτοκράτορας έμαθε για όλα αυτά τα γεγονότα, σκέφτηκε αρχικά να μην τους τιμωρήσει, όμως η σκέψη πως στα μάτια των υπηκόων του θα φανεί αδύναμος τον ανάγκασε να προδώσει το αίσθημα δικαίου που είχε. Έτσι λοιπόν ο άγιος Βαλεντίνος μαζί με άλλους Χριστιανούς αφού πρώτα τους βασάνισαν τους αποκεφάλισαν στις 14 Φεβρουαρίου του έτους 268 (ή 269).
Τα λείψανα του αγίου στην Αθήνα
Μετά το μαρτύριο κάποιοι χριστιανοί περιμάζεψαν το σώμα του αγίου και λίγο από το αίμα του σε κάποιο φιαλίδιο. Το σώμα του Μάρτυρα μεταφέρθηκε και θάφτηκε στις Κατακόμβες της αγίας Πρίσκιλλας, τόπο κατεξοχήν ενταφιασμού των μαρτύρων. Με την πάροδο του χρόνου, κατά κάποιο τρόπο «λησμονήθηκε» δεδομένου ότι σχεδόν καθημερινά ενταφιάζονταν σε αυτές τις κατακόμβες νέοι μάρτυρες για αρκετούς αιώνες. Η ανάμνηση όμως του μαρτυρίου του αγίου Βαλεντίνου παρέμεινε ζωηρή, ιδιαίτερα στην τοπική Εκκλησία της Ρώμης. Επίσημα η μνήμη του αγίου Βαλεντίνου θεσπίστηκε το 496 από τον Πάπα άγιο Γελάσιο.
Έτσι περνούν 15 αιώνες και φθάνουμε στα 1815 οπότε η θεία βούληση έμελλε να «ταράξει» την αιώνια ανάπαυση του αγίου. Τότε τα λείψανα δωρήθηκαν από τον Πάπα σε κάποιον ευγενή Ιταλό ιερέα (κατά την συνήθεια της εποχής). Ύστερα τα λείψανα «χάνονται» πάλι μέχρι το 1907 οπότε τα ξαναβρίσκουμε στη Μυτιλήνη! στο ρωμαιοκαθολικό ναό της Παναγίας. Φαίνεται πως μετά το θάνατο του κληρικού αυτού κάποιος απόγονος του ο οποίος είχε κληρονομήσει τα λείψανα πρέπει να μετανάστευσε στη Μυτιλήνη, στην οποία τότε υπήρχε ακμάζουσα κοινότητα δυτικό-ευρωπαίων ρωμαιοκαθολικών Χριστιανών. Εκεί λοιπόν παραμένουν μέχρι και το 1990 οπότε και μεταφέρονται στην Αθήνα στο ναό των αγίων Φραγκίσκου και Κλάρας της Ιταλικής παροικίας, όπου και βρίσκονται μέχρι σήμερα.
Άγιος Βαλεντίνος ο Έλληνας
Αρχικά θα πρέπει να πούμε πως επαρκή στοιχεία για την εθνική καταγωγή του αγίου δεν υπάρχουν εκτός κάποιες (αποχρώσες) ενδείξεις πως ο άγιος ήταν ελληνικής καταγωγής. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε πως η αρχαιότερη απεικόνιση του αγίου που φέρει την επιγραφή «O ΑΓΙΟC BAΛΕΝΤΙΝΟC» στα ελληνικά, βρίσκεται στην εκκλησία της Παναγίας της Αρχαίας (Santa Maria Antiqua) του 6ου αιώνα η οποία ήταν η ενορία των Ελλήνων της Ρώμης. Στο ναό αυτό τιμούσαν ιδιαίτερα τους Έλληνες αγίους και γενικά τους εξ’ Ανατολής. Την αγιογράφηση και την ανακαίνιση του ναού είχε παραγγείλει ο Έλληνας Πάπας Ιωάννης ο Ζ’ (705-707) και την τελείωσαν οι διάδοχοί του, μεταξύ των οποίων ο τελευταίος Έλληνας Πάπας Ρώμης Ζαχαρίας (741-752). Ίσως όμως δεν είναι τυχαίο ότι μετά από 17 αιώνες τα λείψανα ήρθαν στην Ελλάδα. Το θέμα όμως εδώ χωρά ακόμη πολύ έρευνα.
Άγιος Βαλεντίνος προστάτης των ερωτευμένων
Εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε για τον άγιο Βαλεντίνο, η ζωή του συνοδεύεται από διάφορους θρύλους, όπως αυτή που τον θέλει προστάτη των ερωτευμένων…
Ο άγιος που είχε τη φήμη του ειρηνοποιού, κάποια μέρα ενώ καλλιεργούσε στον κήπο του τριαντάφυλλα, άκουσε ένα ζευγάρι να μαλώνει πολύ έντονα. Αυτό συγκλόνισε τον άγιο, ο οποίος αφού έκοψε ένα τριαντάφυλλο, βγήκε στο δρόμο πλησίασε το ζευγάρι και τους παρακάλεσε να τον ακούσουν. Αυτοί έστω και ανόρεκτα υπάκουσαν, ο άγιος αφού τους πρόσφερε το τριαντάφυλλο τους ευλόγησε. Αμέσως η αγάπη επανήλθε ανάμεσα τους, λίγο αργότερα αυτοί επέστρεψαν και ζήτησαν στον άγιο να ευλογήσει το γάμο τους. Άλλη παράδοση αναφέρει πως μια από τις κατηγορίες εναντίον του αγίου ήταν πως είχε απειθαρχήσει στην εντολή του αυτοκράτορα να μην συνάπτουν γάμο άνδρες που δεν είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, ενώ ο άγιος είχε ευλογήσει το γάμο νεαρών Χριστιανών στρατιωτών με τις αγαπημένες τους.
Περά από όλα αυτά πιθανότατα η επιλογή του ως «αγίου των ερωτευμένων» να σχετίζεται και με την ειδωλολατρική γιορτή των Λουπερκαλίων, γιορτή της γονιμότητας, που εορτάζονταν από τους Ρωμαίους στις 15 Φεβρουαρίου• άλλοι συνδέουν τη γιορτή με την εποχή του ζευγαρώματος των πουλιών κατά την περίοδο αυτή. Σίγουρο πάντως είναι πως ο άγιος δεν έχει καμία σχέση με το εμπόριο (marketing) των λουλουδιών, των δώρων και των κοσμικών κέντρων που ευτελίζουν τον Έρωτα, το μεγάλο αυτό δώρο του Θεού.
Άγιος Βαλεντίνος και Ορθοδοξία
Πολλοί είναι όμως αυτοί που προβάλλουν την ένσταση πως ο άγιος Βαλεντίνος δεν αναφέρεται πουθενά στο εορτολόγιο της Ορθόδοξής Εκκλησίας. Πράγματι στις 14 Φεβρουαρίου στο εορτολόγιο της Εκκλησίας μας αναφέρονται οι όσιοι Αυξέντιος, Μάρωνας και οι νεομάρτυρες Νικόλαος και Δαμιανός. Η εξήγηση είναι απλή: την αρχαία εποχή που συντάσσονταν οι αγιολογικοί κατάλογοι, τα συναξάρια και τα μαρτυρολόγια είχαν καθαρά τοπικό χαρακτήρα και η φήμη ενός αγίου δεν σήμαινε πως εκτεινόταν σε όλη την Εκκλησία. Έτσι υπάρχουν άγιοι που τιμώνταν σε μία περιοχή πολύ ενώ σε άλλη ήταν εντελώς άγνωστοι, π.χ ο άγιος Δημήτριος που είναι πασίγνωστος σε όλη την Ανατολική Εκκλησία, στη Δύση δεν τιμάται καθόλου, είναι σχεδόν άγνωστος, αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν είναι άγιος. Άλλο παράδειγμα από τη σύγχρονη Εκκλησία: ο άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης (†1922) ενώ στην Ελλάδα είναι γνωστός, στη Ρωσία είναι παντελώς άγνωστος, αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι δεν είναι άγιος.
Ο άγιος Βαλεντίνος είναι άγιος της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας και δεν τίθεται θέμα επειδή τιμάται στη Δύση σήμερα, το Σχίσμα –η μεγάλη αυτή τραγωδία και μέγα σκάνδαλο της διαίρεσης των Χριστιανών- ήρθε πολύ αργότερα. Όσοι λοιπόν τιμούν τον άγιο Βαλεντίνο έργο θεάρεστο επιτελούν γιατί «Θαυμαστός ὁ Θεός ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ… καί ὁ Θεός ἡμῶν ἐν ἁγίοις ἐπαναπαύεται».
Τιμή μάρτυρος-Μίμησις μάρτυρος
Τιμούμε τους αγίους μας και τον άγιο Βαλεντίνο όταν μιμούμαστε το θάρρος τους να διακηρύττουν την πίστη τους στο Σωτήρα Χριστό ακόμη και με κόστος την ίδια τους τη ζωή. Τους τιμούμε όταν τους επικαλούμαστε να πρεσβεύσουν στον Θεό να μας ελεήσει και να συγχωρέσει τις πολλές μας αμαρτίες. Τους τιμούμε όταν μας είναι υποδείγματα κατά Χριστόν ζωής. Δεν τιμούμε τους αγίους όταν εξαντλούμε την «τιμή» τους σε κοσμικές διασκεδάσεις και γλέντια στην καλύτερη περίπτωση… Τιμή μάρτυρος – Μίμησις μάρτυρος!
                   *******************************************               ******************************************

Άγιος Βαλεντίνος: Γιατί γιορτάζουμε σήμερα;

Η Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, μια γιορτή χωρίς ιδιαίτερα ιστορικά ερείσματα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, κατάφερε να εξαπλωθεί με μεγάλη ταχύτητα και να πάρει τη θέση άλλων, παραδοσιακών, εορτασμών που, όπως φαίνεται, δεν ταιριάζουν με τη σημερινή μορφή των ερωτικών σχέσεων και τη σημερινή θέση της γυναίκας αλλά ούτε και με την βασιλεία του καταναλωτισμού, ο οποίος έχει μετατραπεί σε μέτρο αισθημάτων.

Η γιορτή είναι μια μάλλον αθώα εξέλιξη των παλιών λευκωμάτων και μυστικών μηνυμάτων, αλλά πολλοί, κυρίως φανατικοί, δε μπορούν να τη δουν έτσι. Είναι αποφασισμένοι να αγωνιστούν για να σταματήσουν την εκρηκτική εξάπλωση και "παγκοσμιοποίηση" του εορτασμού.
Αν και συχνά ο Άγιος Βαλεντίνος χαρακτηρίζεται "δυτικός άγιος", όπως όλοι οι προ του σχίσματος άγιοι είναι άγιος Ορθόδοξος. Την 14η Φεβρουαρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την μνήμη "Αυξεντίου του εν τω Όρει, Ουαλεντίνου Ιερομάρτυρος" και λοιπών Αγίων.

Προφανώς, ο Άγιος Ουαλεντίνος ο Ιερομάρτυρας τιμάται την αυτή ημέρα και από τις δύο Εκκλησίες - απλώς, το "Β" γίνεται "Ου" κατά την απόδοση του ονόματός του στην Ελληνική. Ο Άγιος ήταν πρεσβύτερος και μαρτύρησε στη Ρώμη επί αυτοκράτορα Κλαυδίου. Ως εδώ διασώζεται, παραδόσεως ένεκα, μία κοινή αλήθεια σε Δύση και Ανατολή.

Πέραν αυτής, στο βίο του αγίου προστίθεται από τη δυτική χριστιανοσύνη-δεν μπορέσαμε να βρούμε ορθόδοξη πηγή που να αναφέρει περισσότερα ή τα αυτά- ότι, τω καιρώ εκείνω, ο Κλαύδιος είχε απαγορεύσει το γάμο στους νέους άνδρες, ώστε ευκολότερα να τους στρατολογεί για τις εκστρατείες. Παρά την απαγόρευση, ο χριστιανός ιερέας Ουαλεντίνος πάντρευε κρυφά τα ερωτευμένα ζευγάρια. Η παρανομία του τον οδήγησε ενώπιον του αυτοκράτορα και, εν τέλει, στο θάνατο.

Αυτή είναι η θρησκευτική άποψη, αλλά οι δεκαετίες οδήγησαν να επισκιαστεί από την ρομαντική άποψη. Στην τελευταία, καταπώς πρέπει σε νουβέλα της ρομαντικής εποχής, ο φυλακισμένος ιερέας ερωτεύεται τη θυγατέρα του δεσμοφύλακά του -η οποία, προφανώς, ξημεροβραδιαζόταν στη φυλακή- και, λίγο πριν πεθάνει με μαρτυρικό θάνατο, της γράφει ένα απελπισμένο ερωτικό γράμμα. Υπογράφει το γράμμα "ο Βαλεντίνος σου", προς μεγάλη χαρά των δημιουργών ευχετηρίων καρτών ανά τους αιώνας.

Πέρα από τα όσα ρομαντικά και παραμυθένια στόλισε τη μέρα ο χρόνος, αρκετοί εικάζουν πως οι ρίζες της "γιορτής των ερωτευμένων" είναι πιο παλιές και καθόλου χριστιανικές. Τις εντοπίζουν στα Λουπερκάλια, μια ρωμαϊκή εορτή που τιμούσε τη Λύκαινα η οποία έθρεψε το Ρωμύλο και το Ρώμο, τους ιδρυτές της Ρώμης.

Τα Λουπερκάλια τιμούνταν 13-15 Φεβρουαρίου και είχαν πολλά κοινά με τα αρκαδικά Λύκεια και τη λατρεία του Πανός. Ήταν γιορτή της άνοιξης και του ξυπνήματος της φύσης, παγανιστική, συνδεδεμένη με τη γονιμότητα. Απόηχος της παγανιστικής γιορτής είναι και ο αγγλικός λαϊκός μύθος που θέλει συγκεκριμένα την 14η Φεβρουαρίου να αρχίζει το ζευγάρωμα των πετεινών του ουρανού.

Ο Μεσαίωνας ήταν που είδε τα πρώτα γράμματα σε "Βαλεντίνες". Η γιορτή συνδέθηκε με τον ρομαντικό έρωτα, τουλάχιστον στον αγγλοσαξωνικό κόσμο, χάρη στον ποιητή και πολιτικό Τζέφρι Τσόσερ, συγγραφέα των "Ιστοριών του Καντέρμπουρι" , λίγο πριν τελειώσει ο Μεσαίωνας. Όμως, ακόμη, παρέμενε πεδίο δράσης των ελαχίστων που γνώριζαν γραφή ή είχαν γραμματικό... η γιορτή απέκτησε λαϊκή βάση μετά τον 17ο αιώνα, στα τέλη του οποίου τυπώνονται και οι πρώτες κάρτες για Βαλεντίνους.

Σήμερα, υπολογίζεται ότι την 14η Φεβρουαρίου ανταλλάσσονται πάνω από ένα δισεκατομμύριο κάρτες παγκοσμίως, εκ των οποίων περίπου 180 εκατομμύρια στις ΗΠΑ - ο αριθμός δεν μειώθηκε από τις ηλεκτρονικές κάρτες, παρ ότι πολλοί το προέβλεπαν. Ίσως τα ηλεκτρονικά δωράκια του facebook κατορθώσουν να τις υποκαταστήσουν σε ένα βαθμό, φέτος.
Στην Ελλάδα, ημέρα συνδεδεμένη με τον γάμο και τους κρυφούς έρωτες ήταν η ημέρα του ΑηΓιαννιού, το γενέθλιον του Προδρόμου, στις 24 Ιουνίου, κατά την οποία τα κορίτσια τιμούσαν το έθιμο του κλήδονα. Τα κορίτσια έπρεπε αμίλητα να φέρουν νερό στο σπίτι -το "αμίλητο νερό"- μες σε ένα πήλινο αγγείο. Μετά, έβαζαν στο δοχείο από ένα προσωπικό αντικείμενο η καθεμία, το σκέπαζαν και το άφηναν στην αυλή όλη τη νύχτα.

Όσο τα άστρα κάναν παρέα στο "αμίλητο νερό", το κάθε κορίτσι ονειρεύεται αυτόν που θα παντρευτεί. Το πρωί, πάντα αμίλητες, πίναν απ' το νερό και πέρναν το προσωπικό τους αντικείμενο από το αγγείο, ενώ οι μεγαλύτερες, έγγαμες γυναίκες τραγουδούσαν τα τραγούδια του Κλήδονα.

Έπαιζε ρόλο χρησμού το στιχάκι που άκουγαν όταν ανέσυραν το δικό τους αντικείμενο από το αγγείο. Τα κορίτσια έμεναν αμίλητα μέχρι να ακούσουν ένα ανδρικό όνομα. Το όνομα που άκουγε η καθεμιά, ήταν το όνομα του άνδρα που ονειρεύτηκε. Αυτή είναι η βασική εκδοχή του Κλήδονα - από τόπο σε τόπο, όμως, υπήρχαν μικρές παραλλαγές. Οι ρίζες του εθίμου είναι αρχαίες και εντοπίζονται στις ιερές μαντικές τελετές.

Και στη Βραζιλία η "Ημέρα των Ερωτευμένων" γιορτάζεται Ιούνιο και συνδέεται με παλιότερα έθιμα. Σήμερα, την 12η Ιουνίου, παραμονή της γιορτής του Αγίου Αντωνίου της Πάδουας, οι ερωτευμένοι ανταλλάσσουν δώρα, οι άνδρες χαρίζουν στα κορίτσια λουλούδια και σοκολάτες.

Παλιότερα, όμως, την ημέρα αυτή, άναβαν φωτιές στους δρόμους - όπως και στην Ελλάδα- και ύστερα, τα κορίτσια επιδίδονταν σε μικρές μαγικές τελετουργίες, που ονομάζονται "συμπάθειες" (simpatias) και παρουσιάζουν διαφορές η μία από την άλλη, γιατί δεν είναι όλες για τον ίδιο σκοπό. Πολλές από αυτές τις τελετές ζουν ακόμη.

Για να κερδίσουν τον άνδρα που αγαπούν, οι βραζιλιάνες βάζουν ένα χαρτί μες σ' ένα πιάτο και ζωγραφίζουν μια καρδιά τόσο μεγάλη όσο το κέντρο του πιάτου. Κατόπιν, κόβουν την καρδιά λωρίδες και γραφουν το όνομα του εκλεκτού τους στις πρώτες τρεις.

Ύστερα, βαζουν τις λωρίδες ξανά στο πιάτο, τις περιχύνουν μέλι και λευκά ροδοπέταλα, βάζουν ένα λευκό κερί από απάνω και το ανάβουν. Όσο καίγεται το κερί σκέφτονται τον αγαπημένο τους. Εφτά μέρες, ύστερα, κρατούν το πιάτο κοντά τους. Τέλος, παίρνουν τα ροδοπέταλα για κείνες και το πιάτο με την καρδιά πρέπει να το αφήσουν σε έναν κήπο που τα φυτά να έχουν αγκάθια. Μες στο χρόνο, πιστεύουν, ο εκλεκτός τους θα έρθει να τις βρει μαγεμένος.

Αν, πάλι, στόχος είναι να μείνει ζωντανός ο έρωτας ενός μνηστήρα ή συζύγου, πρέπει να γράψουν το όνομα του σε ένα χαρτί, να το βάλουν σε ένα πιάτο με τρία μικρά βραζιλιάνικα κέικ (κιντίν), να το περιχύσουν μέλι, να κοιμηθούν με αυτό κοντά τους και μετά να το αφήσουν στον αναπόφευκτο κήπο - και χωρίς αγκάθια κάνει αυτή τη φορά.
Η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου του 1929 έμεινε αξέχαστη στο Σικάγο, πέρασε στην ιστορία, ενέπνευσε σκηνές ή σενάριο σε πάρα πολλές γκαγκστερικές ταινίες και χάρισε την αύρα του τρομερού ηγέτη και μονοκράτορα του υποκόσμου στο "Σημαδεμένο", τον Αλ Καπόνε.

Ήταν η εποχή της ποτοαπαγόρευσης και η μαύρη αγορά του αλκοόλ στο Σικάγο μοιράζονταν στα δυό: από τη μία, ο Αλ Καπόνε από την άλλη, ο Μπαγκς Μοράν. Οι δύο άνδρες είχαν σχεδόν την ίδια δύναμη και επιρροή και το μίσος μεταξύ τους ήταν αβυσσαλέο, αν και καθαρά επαγγελματικό. Οι μεταξύ τους συγκρούσεις ήταν τόσο άγριες που έφτασαν μέχρι και στην μακρινή Ελλάδα να περάσουν στην καθομιλουμένη, με την περίφημη φράση "Σικάγο γίναμε!".

Ο Μοράν έχασε τα πρωτεία του και τα πέντε πρωτοπαλήκαρά του την 14η Φεβρουαρίου 1929. Οι πέντε γκάγκστερς, ένας φίλος τους γιατρός και ο άτυχος και άσχετος μηχανικός αυτοκινήτων που είχε βάρδια, βρέθηκαν δολοφονημένοι σε ένα γκαράζ στο βόρειο Σικάγο, στο νούμερο 2122 της οδού Κλαρκ. Είχαν όλοι δεχθεί τις σφαίρες από πίσω. Τα όπλα των δολοφόνων ήταν τα κλασικά γκαγκστερικά οπλοπολυβόλα Τόμσον.

Με τις πρώτες καταθέσεις, όλα άρχισαν να μπαίνουν στη θέση τους. Οπως είπαν οι μάρτυρες, δύο άνδρες, ντυμένοι ως αστυνομικοί, είχαν οδηγήσει μέσα δύο κρατούμενους. Μπαίνοντας μέσα και παριστάνοντας ότι είναι αστυνομικοί που έχουν κάνει συλλήψεις, ζήτησαν από τους άνδρες του Μοράν να παραδώσουν τα όπλα τους και να γυρίσουν με την πλάτη προς τον τοίχο. Όταν αυτό έγινε, οι δύο δήθεν κρατούμενοι και οι δύο δήθεν αστυνομικοί εκτέλεσαν εν ψυχρώ και τους επτά συμμορίτες.

Η μεταμφίεση και το κόλπο με τους κρατούμενους είχαν αποδειχθεί μεγαλοφυή, και κάναν έμπειρους γκάγκστερς να γυρίσουν τα νώτα τους στον εχθρό - έναν εχθρό διαφορετικό από αυτόν που νόμιζαν. Το κόλπο διασφάλιζε και την εύκολη διαφυγή την τεσσάρων, παρά τους τόσους πυροβολισμούς: όσοι γείτονες βγήκαν να δουν τι συμβαίνει είδαν παρόντες δύο αστυνομικούς, οπότε δεν κάλεσαν την αστυνομία - τουλάχιστον μέχρι να εντοπίσουν τα πτώματα. Ο χρόνος ήταν αρκετός ώστε οι δράστες να απομακρυνθούν με την ησυχία τους.

Το έγκλημα δεν εξιχνιάστηκε ποτέ. Όμως, οι αρχές πίστευαν πως όλα έδειχναν έναν και μόνο εγκληματικό εγκέφαλο πίσω από την σφαγή. Ο αποδεκατισμός και η αποδυνάμωση της συμμορίας του Μοράν ωφελούσε μόνον ένα πρόσωπο: τον Αλ Καπόνε.

Ο Αλφόνσο είχε φροντίσει να βρίσκεται εκτός Σικάγο την συγκεκριμένη ημέρα. Είχε πάει όσο πιο μακρυά μπορούσε. Πήρε την εκδίκησή του για τις απόπειρες εναντίον του που είχε σχεδιάσει και εκτελέσει ο ίδιος ο Μοράν, χωρίς να λερώσει τα χέρια του. Έκανε διακοπές στη Φλώριδα. Είχε γλιτώσει την εμπλοκή και σύλληψη. Όπως και ο Μοράν είχε γλιτώσει γιατί είδε από μακρυά τους "αστυνομικούς" και προτίμησε να μην πάει κοντύτερα μέχρι να φύγους. Σώθηκε γιατί κατέφυγε σε ένα κοντινό μπαρ, περιμένοντας να φύγει η αστυνομία από το γκαράζ. Σώθηκε αλλά δεν μπόρεσε να ορθοποδήσει ποτέ ξανά. Συνελήφθη λίγα χρόνια αργότερα στο Οχάιο, ξεπεσμένος και έφυγε από τη ζωή όντας στη φυλακή, τη δεκαετία του '50.
Η Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, μια γιορτή χωρίς ιδιαίτερα ιστορικά ερείσματα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, κατάφερε να εξαπλωθεί με μεγάλη ταχύτητα και να πάρει τη θέση άλλων, παραδοσιακών, εορτασμών που, όπως φαίνεται, δεν ταιριάζουν με τη σημερινή μορφή των ερωτικών σχέσεων και τη σημερινή θέση της γυναίκας αλλά ούτε και με την βασιλεία του καταναλωτισμού, ο οποίος έχει μετατραπεί σε μέτρο αισθημάτων.

Η γιορτή είναι μια μάλλον αθώα εξέλιξη των παλιών λευκωμάτων και μυστικών μηνυμάτων, αλλά πολλοί, κυρίως φανατικοί, δε μπορούν να τη δουν έτσι. Είναι αποφασισμένοι να αγωνιστούν για να σταματήσουν την εκρηκτική εξάπλωση και "παγκοσμιοποίηση" του εορτασμού.
Αν και συχνά ο Άγιος Βαλεντίνος χαρακτηρίζεται "δυτικός άγιος", όπως όλοι οι προ του σχίσματος άγιοι είναι άγιος Ορθόδοξος. Την 14η Φεβρουαρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την μνήμη "Αυξεντίου του εν τω Όρει, Ουαλεντίνου Ιερομάρτυρος" και λοιπών Αγίων.

Προφανώς, ο Άγιος Ουαλεντίνος ο Ιερομάρτυρας τιμάται την αυτή ημέρα και από τις δύο Εκκλησίες - απλώς, το "Β" γίνεται "Ου" κατά την απόδοση του ονόματός του στην Ελληνική. Ο Άγιος ήταν πρεσβύτερος και μαρτύρησε στη Ρώμη επί αυτοκράτορα Κλαυδίου. Ως εδώ διασώζεται, παραδόσεως ένεκα, μία κοινή αλήθεια σε Δύση και Ανατολή.

Πέραν αυτής, στο βίο του αγίου προστίθεται από τη δυτική χριστιανοσύνη-δεν μπορέσαμε να βρούμε ορθόδοξη πηγή που να αναφέρει περισσότερα ή τα αυτά- ότι, τω καιρώ εκείνω, ο Κλαύδιος είχε απαγορεύσει το γάμο στους νέους άνδρες, ώστε ευκολότερα να τους στρατολογεί για τις εκστρατείες. Παρά την απαγόρευση, ο χριστιανός ιερέας Ουαλεντίνος πάντρευε κρυφά τα ερωτευμένα ζευγάρια. Η παρανομία του τον οδήγησε ενώπιον του αυτοκράτορα και, εν τέλει, στο θάνατο.

Αυτή είναι η θρησκευτική άποψη, αλλά οι δεκαετίες οδήγησαν να επισκιαστεί από την ρομαντική άποψη. Στην τελευταία, καταπώς πρέπει σε νουβέλα της ρομαντικής εποχής, ο φυλακισμένος ιερέας ερωτεύεται τη θυγατέρα του δεσμοφύλακά του -η οποία, προφανώς, ξημεροβραδιαζόταν στη φυλακή- και, λίγο πριν πεθάνει με μαρτυρικό θάνατο, της γράφει ένα απελπισμένο ερωτικό γράμμα. Υπογράφει το γράμμα "ο Βαλεντίνος σου", προς μεγάλη χαρά των δημιουργών ευχετηρίων καρτών ανά τους αιώνας.

Πέρα από τα όσα ρομαντικά και παραμυθένια στόλισε τη μέρα ο χρόνος, αρκετοί εικάζουν πως οι ρίζες της "γιορτής των ερωτευμένων" είναι πιο παλιές και καθόλου χριστιανικές. Τις εντοπίζουν στα Λουπερκάλια, μια ρωμαϊκή εορτή που τιμούσε τη Λύκαινα η οποία έθρεψε το Ρωμύλο και το Ρώμο, τους ιδρυτές της Ρώμης.

Τα Λουπερκάλια τιμούνταν 13-15 Φεβρουαρίου και είχαν πολλά κοινά με τα αρκαδικά Λύκεια και τη λατρεία του Πανός. Ήταν γιορτή της άνοιξης και του ξυπνήματος της φύσης, παγανιστική, συνδεδεμένη με τη γονιμότητα. Απόηχος της παγανιστικής γιορτής είναι και ο αγγλικός λαϊκός μύθος που θέλει συγκεκριμένα την 14η Φεβρουαρίου να αρχίζει το ζευγάρωμα των πετεινών του ουρανού.

Ο Μεσαίωνας ήταν που είδε τα πρώτα γράμματα σε "Βαλεντίνες". Η γιορτή συνδέθηκε με τον ρομαντικό έρωτα, τουλάχιστον στον αγγλοσαξωνικό κόσμο, χάρη στον ποιητή και πολιτικό Τζέφρι Τσόσερ, συγγραφέα των "Ιστοριών του Καντέρμπουρι" , λίγο πριν τελειώσει ο Μεσαίωνας. Όμως, ακόμη, παρέμενε πεδίο δράσης των ελαχίστων που γνώριζαν γραφή ή είχαν γραμματικό... η γιορτή απέκτησε λαϊκή βάση μετά τον 17ο αιώνα, στα τέλη του οποίου τυπώνονται και οι πρώτες κάρτες για Βαλεντίνους.

Σήμερα, υπολογίζεται ότι την 14η Φεβρουαρίου ανταλλάσσονται πάνω από ένα δισεκατομμύριο κάρτες παγκοσμίως, εκ των οποίων περίπου 180 εκατομμύρια στις ΗΠΑ - ο αριθμός δεν μειώθηκε από τις ηλεκτρονικές κάρτες, παρ ότι πολλοί το προέβλεπαν. Ίσως τα ηλεκτρονικά δωράκια του facebook κατορθώσουν να τις υποκαταστήσουν σε ένα βαθμό, φέτος.
Στην Ελλάδα, ημέρα συνδεδεμένη με τον γάμο και τους κρυφούς έρωτες ήταν η ημέρα του ΑηΓιαννιού, το γενέθλιον του Προδρόμου, στις 24 Ιουνίου, κατά την οποία τα κορίτσια τιμούσαν το έθιμο του κλήδονα. Τα κορίτσια έπρεπε αμίλητα να φέρουν νερό στο σπίτι -το "αμίλητο νερό"- μες σε ένα πήλινο αγγείο. Μετά, έβαζαν στο δοχείο από ένα προσωπικό αντικείμενο η καθεμία, το σκέπαζαν και το άφηναν στην αυλή όλη τη νύχτα.

Όσο τα άστρα κάναν παρέα στο "αμίλητο νερό", το κάθε κορίτσι ονειρεύεται αυτόν που θα παντρευτεί. Το πρωί, πάντα αμίλητες, πίναν απ' το νερό και πέρναν το προσωπικό τους αντικείμενο από το αγγείο, ενώ οι μεγαλύτερες, έγγαμες γυναίκες τραγουδούσαν τα τραγούδια του Κλήδονα.

Έπαιζε ρόλο χρησμού το στιχάκι που άκουγαν όταν ανέσυραν το δικό τους αντικείμενο από το αγγείο. Τα κορίτσια έμεναν αμίλητα μέχρι να ακούσουν ένα ανδρικό όνομα. Το όνομα που άκουγε η καθεμιά, ήταν το όνομα του άνδρα που ονειρεύτηκε. Αυτή είναι η βασική εκδοχή του Κλήδονα - από τόπο σε τόπο, όμως, υπήρχαν μικρές παραλλαγές. Οι ρίζες του εθίμου είναι αρχαίες και εντοπίζονται στις ιερές μαντικές τελετές.

Και στη Βραζιλία η "Ημέρα των Ερωτευμένων" γιορτάζεται Ιούνιο και συνδέεται με παλιότερα έθιμα. Σήμερα, την 12η Ιουνίου, παραμονή της γιορτής του Αγίου Αντωνίου της Πάδουας, οι ερωτευμένοι ανταλλάσσουν δώρα, οι άνδρες χαρίζουν στα κορίτσια λουλούδια και σοκολάτες.

Παλιότερα, όμως, την ημέρα αυτή, άναβαν φωτιές στους δρόμους - όπως και στην Ελλάδα- και ύστερα, τα κορίτσια επιδίδονταν σε μικρές μαγικές τελετουργίες, που ονομάζονται "συμπάθειες" (simpatias) και παρουσιάζουν διαφορές η μία από την άλλη, γιατί δεν είναι όλες για τον ίδιο σκοπό. Πολλές από αυτές τις τελετές ζουν ακόμη.

Για να κερδίσουν τον άνδρα που αγαπούν, οι βραζιλιάνες βάζουν ένα χαρτί μες σ' ένα πιάτο και ζωγραφίζουν μια καρδιά τόσο μεγάλη όσο το κέντρο του πιάτου. Κατόπιν, κόβουν την καρδιά λωρίδες και γραφουν το όνομα του εκλεκτού τους στις πρώτες τρεις.

Ύστερα, βαζουν τις λωρίδες ξανά στο πιάτο, τις περιχύνουν μέλι και λευκά ροδοπέταλα, βάζουν ένα λευκό κερί από απάνω και το ανάβουν. Όσο καίγεται το κερί σκέφτονται τον αγαπημένο τους. Εφτά μέρες, ύστερα, κρατούν το πιάτο κοντά τους. Τέλος, παίρνουν τα ροδοπέταλα για κείνες και το πιάτο με την καρδιά πρέπει να το αφήσουν σε έναν κήπο που τα φυτά να έχουν αγκάθια. Μες στο χρόνο, πιστεύουν, ο εκλεκτός τους θα έρθει να τις βρει μαγεμένος.

Αν, πάλι, στόχος είναι να μείνει ζωντανός ο έρωτας ενός μνηστήρα ή συζύγου, πρέπει να γράψουν το όνομα του σε ένα χαρτί, να το βάλουν σε ένα πιάτο με τρία μικρά βραζιλιάνικα κέικ (κιντίν), να το περιχύσουν μέλι, να κοιμηθούν με αυτό κοντά τους και μετά να το αφήσουν στον αναπόφευκτο κήπο - και χωρίς αγκάθια κάνει αυτή τη φορά.